Tatizo la acid mwilini,chanzo,dalili na Tiba

Tatizo la acid mwilini,chanzo,dalili na Tiba

Tatizo la Acid mwilini, ni tatizo ambalo hutokea pale asidi inapojikusanya katika majimaji ya mwili wako, tatizo hili kwa Kitaalam hujulikana kama metabolic acidosis

Tatizo la Acid mwilini linaweza kutokea ikiwa una asidi nyingi katika damu yako ambayo huondoa bicarbonate au ikiwa unapoteza bicarbonate nyingi katika damu yako kwa sababu ya ugonjwa wa figo au kushindwa kwa figo n.k

Bicarbonate; ni base-Ni aina ya kaboni dioksidi - takataka baada ya mwili wako kubadilisha chakula kuwa nishati.

Hivo basi, Kwa Lugha nyingine tunazungumzia uhusiano kati ya Acid na base kwenye mwili wako, Acid ikiwa nyingi kwenye damu hupunguza base, au base ikiondolewa kwa kiwango kikubwa kwenye damu,acid huzidi au kutawala.

Nini kinatokea kwa Mtu mwenye Tatizo la Acid mwilini

Mwili wako lazima uwe na usawa maalum wa pH ili kufanya kazi vizuri.  Kiwango cha pH ni viwango vya asidi na besi katika damu yako.  Kiwango cha pH ni kati ya 0 (yenye tindikali(acid) sana) hadi 14 (Base sana au alkali).  Kiwango cha pH cha kawaida katika damu yako ni kutoka 7.35 hadi 7.45.

Figo na mapafu yako husaidia kudumisha usawa sahihi wa pH.  Figo zako huondoa asidi nyingi na besi kutoka kwenye damu yako kupitia mkojo wako (kukojoa).  Mapafu yako hudhibiti kiasi cha kaboni dioksidi katika damu yako.

 Tatizo la Acid mwilini hutokea wakati mwili wako huzalisha asidi nyingi, au figo haziondoi asidi ya kutosha kutoka kwenye damu yako hali ambayo hupelekea acid kujikusanya sana.

Tatizo la Acid mwilini huathiri Watu wa aina gani?

Tatizo la Acid mwilini linaweza kuathiri mtu yeyote.  Walakini, mara nyingi huathiri watu ambao wana tatizo la kushindwa kwa figo au ugonjwa wa muda mrefu (wa kudumu).

Dalili za Tatizo la acid mwilini

Wakati mwingine unaweza usionyeshe dalili zozote,Lakini ikiwa zitajitokeza;Zipo dalili na Ishara ambazo huweza kujitokeza ikiwa una tatizo la Acid mwilini, hapa tunajumuisha;

1. Tatizo la Mapigo ya moyo kwenda mbio(tachycardia).
2. Kupata kizunguzungu kikali
3. Mwili kuchoka sana kupita kawaida
4. Kukosa hamu ya kula
5. Kupata maumivu ya kichwa
6. Kupumua haraka sana au kupata shida ya kupumua
7. Kuhisi kichefuchefu na kutapika
8. Mwili kuishiwa na nguvu 
9. Wakati wa kupumua,Pumzi kuwa na harafu nzuri,kama matunda n.k
   

Kumbuka; Ikiwa tatizo la Acid mwilini lipo kwa kiwango kikubwa sana(Severe metabolic acidosis) huweza kusababisha kifo.

Chanzo cha Tatizo la acid mwilini

Fahamu,Kuharisha kusikoweza kudhibitiwa na kushindwa kwa figo kufanya kazi ni miongoni mwa sababu kubwa za tatizo la Acid mwilini,

Zipo sababu kubwa Nne ambazo husababisha tatizo la Acid mwilini,Sababu hizo ni pamoja na;

(1) Diabetes-related acidosis;

Hapa tatizo la Acid mwilini hutokea wakati mkusanyiko wa ketone unapoongezeka katika mwili wako kutokana na ugonjwa wa kisukari usiotibiwa.  Mwili wako huzalisha ketone huku unageuza (kubadilisha) mafuta kuwa nishati.  Mwili wako hutumia ketone kupata nishati wakati sukari (glucose) haipatikani.

(2) Hyperchloremic acidosis;

Hapa tatizo la Acid mwilini hutokea wakati mwili wako unapoteza Sodiamu bicarbonate nyingi.  Inaweza kutokea ikiwa unatumia laxatives nyingi au unaharisha sana.

(3) Lactic acidosis;

Hapa tatizo la Acid mwilini hutokea wakati una lactic acid nyingi katika mwili wako. lactic acid ni asidi ambayo seli zako za misuli na seli nyekundu za damu huizalisha kwa ajili ya kutoa nishati wakati huna oksijeni nyingi katika mwili wako.  Sababu za lactic acid kuwa nyingi Zaidi ni pamoja na;

• kushindwa kwa Ini kufanya kazi(Liver failure) 
• Kuwa na kiwango kidogo cha sukari kwenye damu(low blood sugar)
• Ugonjwa unaotokana na matumizi ya pombe(alcohol use disorder)
• Tatizo la saratani
• Pamoja na kufanya mazoezi makali.

(4) Renal tubular acidosis;

Hapa tatizo la Acid mwilini hutokea wakati figo zako hazipitishi asidi ya kutosha kwenye mkojo wako.  Matokeo yake, damu yako inakuwa na mkusanyiko zaidi wa Acid.

Je,tatizo la Acid mwilini huambukiza?

Hapana, Tatizo la Acid mwilini haliwezi kuambukiza.  Huwezi kueneza tatizo la Acid mwilini kwa mtu mwingine.

Vipimo vya kufanya kwa Tatizo la acid mwilini

Tatizo la Acid mwilini hugunduliwaje?

Mtoa huduma wako wa afya atakuuliza kuhusu dalili Ulizonazo na anaweza kukufanyia uchunguzi wa kimwili.  Pia wataalam wa afya wataagiza vipimo ili kusaidia kuthibitisha utambuzi wao.  Wanaweza pia kukuelekeza kwa nephrologist,Daktari wa magonjwa ya figo,huyu ni daktari ambaye ni mtaalamu wa magonjwa ya figo.

Vipo vipimo mbali mbali ambavyo huweza kufanyika ili kutambua tatizo la acid mwilini,Vipimo hivo ni pamoja na;

• Vipimo vya Damu(Blood tests)
• Vipimo vya Mkojo(Urine tests)

Wakati wa kipimo cha mkojo, Mkojo utaingizwa kwenye kikombe maalum.  Mtoa huduma wako wa afya ataangalia kiwango cha pH kwenye mkojo wako.  Unaweza kuwa na asidi nyingi kwenye mkojo wako au ukosefu wa besi za kutosha katika mkojo wako.

Matibabu kwa Tatizo la acid mwilini

Mara tu mtoa huduma wako wa afya anapogundua ni nini kinachosababisha Tatizo la acid mwilini mwako, anaweza kupendekeza mpango unaofaa wa matibabu.  Baadhi ya matibabu ni pamoja na:

- Matumizi ya Sodium citrate ikiwa una Ugonjwa wa figo au tatizo la kushindwa kufanya kazi kwa figo.

- Kupata drips (IV fluids).

IV sodium bicarbonate, ambayo husaidia kusawazisha asidi katika damu yako.

- Kupata Tiba ya Insulin kama chanzo ni diabetes-related acidosis.

- Kuondoa vitu vya sumu kutoka kwenye damu yako n.k

Nile au kunywa nini ikiwa nina Tatizo la acid mwilini

Vyakula na vinywaji vingine vinaweza kusababisha mwili wako kutengeneza asidi zaidi.  Kabla ya kufanya mabadiliko yoyote kwenye lishe yako, zungumza na mtoa huduma wako wa afya.  Anaweza kukuongoza juu ya nini uweke au nini kwenye lishe yako.  Anaweza pia kukuelekeza kwa mtaalamu wa lishe ambaye ni mtaalamu wa magonjwa ya figo Pia.

Baadhi ya Vyakula na vinywaji vinavyosababisha mwili wako kutengeneza asidi ni pamoja na:

• Nyama, ikiwa ni pamoja na nyama ya kuku na samaki.
•  Mayai.
•  Jibini.
•  Nafaka.
•  Pombe. n.k

Baadhi ya Vyakula au vinywaji vinavyozalisha alkali ni pamoja na:

• Matunda.
• Karanga.
• Kunde.
• Mboga za majani.
• Maji yenye alkali.n.k

Jinsi ya Kuzuia Tatizo la acid mwilini

Fahamu; Huwezi kuzuia Tatizo la Acid mwilini,lakini, unaweza kusaidia kupunguza hatari ya kupata tatizo hili.

Ninawezaje kupunguza hatari ya kupata tatizo la acid mwilini?

Hizi hapa ni baadhi ya Njia ambazo huweza kukusaidia kwa kiasi kikubwa kupunguza hatari ya kupata tatizo la Acid mwilini;

✓ Kunywa maji mengi na vinywaji vingine.

 ✓ Dhibiti viwango vya Sukari kwenye damu hasa ikiwa una ugonjwa wa kisukari.

 ✓ Acha kabsa Pombe au punguza kiasi cha pombe unachotumia.

✓ Kula vyakula vyenye kiwango kidogo cha Acid, na kiwango kikubwa cha base(low-acid, high-alkali foods).

✓ Kama una Ugonjwa kama kisukari,Presha n.k, Tumia dawa kwa Usahihi kwa maelekezo uliyopewa na Wataalam wa afya.

KWA USHAURI ZAIDI,ELIMU AU TIBA TUWASILIANE KWA NAMBA +255758286584.