WHO yatoa mwongozo mpya kupunguza maambukizi kwenye matumizi ya katheta

#PICHA: Muhudumu wa afya akimuhudumia mgonjwa katika kituo cha matibabu ya kipindupindu Malawi

Je wajua kuwa matumizi yasiyo sahihi ya katheta hospitalini yanaweza kusababisha kifo cha mgonjwa? Pengine wajiuliza katheta ni nini? Shirika la Umoja wa Mataifa la afya ulimwenguni, WHO, linafafanua kuwa katheta ni neli au bomba dogo linaloingizwa kwenye mshipa mdogo wa damu wakati wa tiba au uchunguzi wa mgonjwa.

WHO sasa kwa kutambua hilo limetoa mwongozo mpya hii leo ikiwemo mafunzo ya matumizi ya neli na usafi wa mikono ili kuepusha uwepo wa damu au maambukizi mengine yanayosababishwa na matumizi ya kifaa hicho kwa mgonjwa.

Maambukizi hutokea vipi?

Taarifa ya WHO iliyotolewa leo mjini Geneva, Uswisi inasema kuingizwa au kutolewa vibaya kwa neli hiyo mwilini au kutoitunza vema kunaweza kusababisha vijiumbe maradhi kuingia moja kwa moja kwenye damu na hivyo mgonjwa kupata maambukizi kwenye damu au magonjwa ya figo na ubongo ambayo ni changamoto kuyatibu.

“Hadi asilimia 70 ya wagonjwa huhitaji matumizi ya neli aina ya PIVC kuingizwa kwenye mishipa ya vena au ateri na wakati mwingine wakiwa wamelazwa hospitalini,” imesema WHO.

Wagonjwa wanaotumia kifaa hicho mara nyingi wanakuwa wako taabani au wana kiwango kidogo cha king ana hivyo hatarini kupata maambukizi.

Kiwango cha vifo kutokana na matumizi  yasiyo sahihi ya katheta

WHO inakadiria kuwa kati ya mwaka 2000 na 2018, wastani wa vifo vitokanavyo na huduma ya afya ihusianayo na maambukizi yad amu ilikuwa asilimia 24.4 na iliongezeka hadi asilimia 52.3 miongoni mwa wagonjwa waliokuwa wanapatiwa matibabu kwenye vyumba vya wagonjwa mahututi.

“Maambukizi yanayohusiana na utoaji wa huduma za afya ni janga kubwa linaloweza kuzuilika na linatishia ubora na usalama wa huduma za afya,” amesema Dkt. Bruce Aylward, Naibu Mkurugenzi Mkuu wa WHO akihusika na Huduma ya Afya kwa Wote.

 “Kutekeleza mapendekezo ya huduma safi na kuzuia maambukizi ni muhimu ili kuokoa maisha na kuondokana na machungu wapatayo watu wengi duniani kote, machungu yanayoweza kuepukika.” Amesema.

Mapendekezo ni yapi?

Mwongozo huo mpya unajumuisha kanuni bora 14 na mapendekezo 23 kwenye maeneo muhimu ya wahudumu wa afya ikiwemo:

Mosi, elimu na mafunzo; pili mbinu za kuepusha maambukizi kwenye damu na kanuni bora za usafi wa mikono; tatu uingizaji, utunzaji, upatikanaji na uondoaji wa katheta; na nne, uchaguaji wa katheta inayofaa kwa mgonjwa.

WHO imesema kwa upande wake itaendelea kushirikiana na serikali kuandaa na kutekeleza kanuni bora za kupunguza matukio ya maambukizi kwenye damu na kuhakikisha wagonjwa wanapata huduma salama na ya uhakika.

#PICHA:Juliana Germano, mtaalamu wa afya kutoka Chama cha maendeleo ya familia Msumbiji, (AMODEFA) ndani ya kliniki tembezi.

Katika maadhimisho ya kuanzishwa kwake hii leo, Shirika la Afya Duniani WHO linazitaka nchi kuwekeza, kukabiliana na ubaguzi na kutovumiliana, na kupanua wigo wa upatikanaji sawa wa huduma bora za afya.

Katika maadhimisho ya Siku ya Afya Duniani ambayo huadhimishwa kila mwaka  7 Aprili mwaka huu , WHO inaendesha kampeni ya “Afya yangu, haki yangu” ili kutetea haki ya afya ya kila mtu, kila mahali.

Kwa mujibu wa WHO kampeni hiyo inatetea kuhakikisha upatikanaji wa huduma bora za afya, elimu, na taarifa kwa wote, pamoja na maji safi ya kunywa, hewa safi, lishe bora, makazi bora, mazingira bora ya kazi na uhuru dhidi ya ubaguzi.

Kote duniani, changamoto kuu zinazoathiri haki ya afya mara kwa mara ni kutochukua hatua za kisiasa pamoja na ukosefu wa uwajibikaji na ufadhili, unaochangiwa na kutovumiliana, ubaguzi na unyanyapaa.

Shirika hilo linasema watu wengi wanaokabiliwa na kutengwa au mazingira magumu wanateseka zaidi, kama vile watu wanaoishi katika umaskini, waliokimbia makazi yao, wazee au watu wanaoishi na ulemavu.

 Vita inachochea kukosa haki ya afya

Kwa mujibu wa shirika hilo la afya duniani wakati kutochukua hatua na dhuluma ni vichochezi vikubwa vya kushindwa kwa kimataifa kutoa haki ya afya, migogoro ya sasa inaongoza kwa ukiukwaji mkubwa wa haki hii. Migogoro inaacha njia za uharibifu, changamoto ya kiakili na ya mwili, na vifo.

Limeongeza kuwa matumizi ya wa nishati ya mafuta kisukuku wakati huo huo yanachochea janga la mabadiliko ya tabianchi na kukiuka haki yetu ya kupumua hewa safi.

Pia limeongeza kuwa janga la mabadiliko ya tabianchi linasababisha hali mbaya ya hewa ambayo inatishia afya na ustawi katika sayari nzima na kuzorotesha upatikanaji wa huduma ili kukidhi mahitaji ya msingi.

Kila mtu anastahili kupata huduma bora za afya, kwa wakati unaofaa na zinazofaa, bila kubaguliwa au matatizo ya kifedha. Limesisitiza shirika hilo.

Hata hivyo limesema mwaka 2021, watu bilioni 4.5, zaidi ya nusu ya idadi ya watu wote ulimwenguni, hawakupata huduma muhimu za afya, na kuwaacha katika hatari ya magonjwa na majanga.

Hata wale wanaopata huduma mara nyingi hupata changamoto za kiuchumi, huku takriban watu bilioni 2 wakikabiliwa na ugumu wa kifedha kutokana na gharama za afya, hali ambayo imekuwa mbaya zaidi kwa miongo miwili.

Dola bilioni 328 zinahitajika kwa ajili ya afya

Ili kupanua wigo wa huduma, WHO inasema dola bilioni 200-328 za ziada kwa mwaka zinahitajika duniani kote kuweza kuongeza huduma za afya ya msingi katika nchi zenye kipato cha chini na cha kati yaani asilimia 3.3 ya matarajio ya pato la taifa.

Maendeleo yameonyesha kuwa inawezekana pale ambapo kuna utashi wa kisiasa. Tangu 2000, nchi 42, zinazowakilisha kanda zote na viwango vya mapato, zilifanikiwa kuboresha huduma za afya na ulinzi dhidi ya matumizi mabaya ya afya.

“Kutambua haki ya afya kunahitaji serikali kupitisha na kutekeleza sheria, kuwekeza, kushughulikia ubaguzi na kuwajibishwa na watu wao,” amesema Mkurugenzi Mkuu wa WHO Dkt Tedros Adhanom Ghebreyesus.

Ameongeza kuwa “WHO inafanya kazi na serikali, washirika na jamii ili kuhakikisha kiwango cha juu zaidi cha afya kinachofikiwa, kama haki ya msingi kwa watu wote, kila mahali.”

Haki ya afya imewekwa ndani ya Katiba ya WHO, na angalau nchi 140 zinatambua haki ya afya katika katiba zao za kitaifa.

Lakini utambuzi pekee hautoshi, amesema ndiyo maana WHO inaunga mkono nchi kutunga sheria za haki ya afya katika sekta zote na kuunganisha haki za binadamu katika sera na programu za afya. 

Amesema lengo la msaada huu ni kufanya huduma za afya zipatikane, ziweze kufikiwa na kukidhi mahitaji ya watu wanaowahudumia na kuongeza ushiriki wa jamii katika kufanya maamuzi ya afya.

Wakati wa siku ya afya duniani 7 Aprili 2023, walinda amani wa UN kutoka kikosi cha Tanzania cha kutoa msaada wa haraka, TANZQRF katika kwneye ujumbe wa Umoja wa Mataifa wa kulinda amani, MONUSCO nchini DRC wametoa huduma za kupima magonjwa yasiyo ya kuambukiza kwa wakazi wa kijiji cha Nzuma mjini Beni, huko Kivu Kaskazini.

Serikali ziwekeze katika afya

Katika Siku hii ya Afya Duniani na ziku zijazo, WHO inatoa wito kwa serikali kufanya uwekezaji wa maana ili kuongeza huduma za afya ya msingi, kuhakikisha uwazi na uwajibikaji na kuhusisha watu binafsi na jamii kwa kina katika kufanya maamuzi kuhusu afya. 

Shirika hilo linasema kwa kutambua uhusiano uliopo kati ya haki ya afya na haki nyingine za msingi, kampeni hiyo inajumuisha wito wa kuchukua hatua kuhusu fedha, kilimo, mazingira, haki, usafiri, kazi na masuala ya kijamii.

Watu binafsi, jumuiya na mashirika ya kiraia kwa muda mrefu wametetea haki yao ya afya, kuboresha upatikanaji wa huduma za afya kwa kuondoa vikwazo na kutetea usawa.

WHO inahimiza umma kujua, kulinda na kuendeleza haki zao za afya, ikiwa ni pamoja na zile zinazohusiana na huduma salama na bora, kutobagua, faragha na usiri, taarifa, uhuru wa mwili, na kufanya maamuzi.

Usambazaji wa vipimo vya haraka vya uchunguzi ili kuongeza mapambano dhidi ya kipindupindu-WHO

Zaidi ya vipimo milioni 1.2 vya uchunguzi wa haraka wa kipindupindu vitasafirishwa kwa nchi 14 katika idadi kubwa zaidi kuwahi kutumwa duniani, huku shehena ya kwanza ikitua leo nchini Malawi.

Usambazaji huu rasmi wa vipimo kupitia Gavi, Muungano wa Chanjo, utaboresha ugunduzi na ufuatiliaji kwa wakati wa milipuko, ufanisi wa kampeni za chanjo katika kukabiliana na milipuko ya sasa, na kulenga juhudi za chanjo za kuzuia baadaye.

Mpango wa kimataifa wa kupima uchunguzi wa haraka wa kipindupindu ni ushirikiano kati ya Gavi, WHO, UNICEF, FIND, na washirika wengine.

Kuwasili kwa vifaa vya uchunguzi wa haraka (RDT) vya kipindupindu nchini Malawi leo kunaashiria kuanza kwa mpango wa kimataifa ambao utaona zaidi ya vipimo milioni 1.2 kusambazwa kwa nchi 14 zilizo katika hatari kubwa ya kipindupindu katika kipindi cha miezi kadhaa ijayo. Nchi ambazo zitapokea vifaa katika wiki zijazo katika idadi kubwa zaidi kuwahi kutumwa ulimwenguni ni pamoja na zile zilizoathiriwa sana na milipuko ya kipindupindu, kama vile Ethiopia, Somalia, Syria na Zambia. Mpango huu utaboresha ufaafu na usahihi wa kutambua na kukabiliana na milipuko kwa kuongeza uwezo wa ufuatiliaji na upimaji wa kawaida na kusaidia kutambua kwa haraka visa vya kipindupindu vinavyoweza kutokea. Kimsingi, itasaidia pia nchi kufuatilia mienendo na kujenga msingi wa ushahidi kwa ajili ya programu za kinga za siku zijazo, kusaidia kufikiwa kwa shabaha za udhibiti wa kipindupindu za kitaifa na kutokomeza.

Mpango wa kimataifa wa uchunguzi wa kipindupindu unafadhiliwa na kuratibiwa na Gavi, Muungano wa Chanjo (Gavi), kwa ununuzi na utoaji kwa nchi zinazoongozwa na UNICEF, na unafanywa kwa ushirikiano na Kikosi Kazi cha Kimataifa cha Kudhibiti Kipindupindu (GTFCC), na WHO. Iliundwa kwa ushirikiano na FIND, ambao waliongoza maendeleo ya wasifu wa bidhaa lengwa unaoelezea sifa zinazohitajika za RDTs za kipindupindu, na mashirika mengine. Usafirishaji huu wa awali unaashiria kuanza kwa programu, ambayo inalenga kuona washirika wakipeleka RDT katika nchi za ziada ambazo zimeonyesha nia katika siku zijazo. Uendelevu wa muda mrefu wa mpango unategemea ufadhili uliofanikiwa kwa kipindi kifuatacho cha kimkakati cha Gavi, kutoka 2026 hadi 2030.

Kupitia juhudi hizi, vipimo vya haraka vya uchunguzi kutoka kwa watengenezaji wawili – ambavyo hadi sasa vimetolewa kupitia WHO na UNICEF kwa matumizi katika kukabiliana na milipuko – sasa vitatumika mara kwa mara kwa ufuatiliaji wa kipindupindu. Masomo ya majaribio katika Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC), Niger na Nepal, yakifadhiliwa na Gavi na kuongozwa na Vituo vya Marekani vya Kudhibiti na Kuzuia Magonjwa (CDC), Chuo Kikuu cha Johns Hopkins (JHU) na Epicentre/ Médecins Sans Frontières yamesaidia. kuongeza uelewa wa mikakati madhubuti ya upimaji wa haraka. Maarifa ya awali kutoka kwa tafiti hizi, ambayo bado yanaendelea, yamesaidia kufahamisha muundo wa programu – kufanya uchapishaji wa majaribio haya kwa kiwango bora zaidi.

Kipindupindu kimekuwa kikiongezeka duniani kote tangu 2021, huku kukiwa na viwango vya juu vya vifo licha ya kuwepo kwa matibabu rahisi, madhubuti na ya bei nafuu. Idadi kubwa ya milipuko imesababisha mahitaji ya chanjo ambayo hayajawahi kufanywa kutoka kwa nchi zilizoathiriwa. Wakati usambazaji wa chanjo ya kimataifa ya kipindupindu imeongezeka mara kumi na nane kati ya 2013 na 2023, ongezeko kubwa na endelevu la mahitaji ikilinganishwa na upatikanaji wa sasa limeweka shida kwenye hifadhi ya kimataifa. Kampeni za kuzuia chanjo zimelazimika kucheleweshwa ili kuhifadhi dozi kwa juhudi za kukabiliana na mlipuko wa dharura. Milipuko ya mara kwa mara katika nchi ambazo kampeni za chanjo ya dharura tayari zimetekelezwa zinaonyesha zaidi hitaji la kuboreshwa kwa kasi na usahihi katika kutambua maeneo yenye maambukizi mapya au yanayoendelea – kuwezesha maeneo haya kulengwa wakati wa juhudi za awali za kukabiliana na milipuko.”

Shirika la Afya Duniani WHO Laingiza zaidi ya tani 50 za vifaa vya matibabu Sudan

#PICHA; Vifaa vya matibabu vinatayarishwa kwa ajili ya kupelekwa kwenye Milima ya Blue Nile na Nuba nchini Sudan.

Shirika la Afya Ulimwenguni WHO limefanikiwa kuwasilisha zaidi ya tani 50 za vifaa vya matibabu kwa mikoa ya Blue Nile na Milima ya Nuba nchini Sudan, ambayo inatarajiwa kuhudumia takriban watu 830,000 katika muda wa miezi mitatu ijayo.

Mzozo unaoendelea nchini Sudan umetatiza kwa kiasi kikubwa uwezo wa ofisi ya WHO Sudan kupata na kupeleka vifaa muhimu vya matibabu vya dharura katika mikoa ya Blue Nile na Milima ya Nuba iliyoko kusini mwa Kordofan.

Katika kukabiliana na hali hiyo, ofisi hiyo ilishirikiana na mwenzake wa nchi jirani ya Sudan Kusini wamefanikiwa kuwezesha uwasilishaji wa vifaa hivyo vya msingi, kwani ofisi ya shirika hilo nchini Sudan Kusini ilihifadhi kiasi kinachohitajika katika maeneo yanayopakana na mpaka wa Sudan kwa ajili ya maandalizi ya kusafirisha kuelekea katika maeneo yaliyoathiriwa na migogoro.

Mwakilishi wa WHO nchini Sudan Kusini, Dk. Humphrey Karamaji alisema, “Kwa vile ugavi una jukumu muhimu katika kukabiliana na dharura, lazima tuwe na uwezo mkubwa wa vifaa ili kuhakikisha usambazaji wa haraka wa vifaa kwenye maeneo yaliyoathirika.”

Vifaa hivyo vilivyopelekwa nchini Sudan vilijumuisha vifaa vya afya vya dharura, vifaa vya uchunguzi na matibabu ya kipindupindu, vifaa vya kudhibiti surua na magonjwa yasiyoambukiza, matatizo ya kiafya yanayohusiana na utapiamlo mkali kwa watoto walio chini ya miaka mitano, na kiwewe cha dharura na vifaa vya upasuaji.

Ikumbukwe kuwa hii ni mara ya pili kwa ofisi ya shirika hilo nchini Sudan Kusini kuweza kupeleka msaada nchini Sudan tangu kuzuka kwa mzozo mwezi Aprili 2023.

Hali ilivyo kwenye Ugonjwa wa homa ya manjano barani Afrika(yellow fever).

Takwimu hizi ni kwa Mujibu wa Shirika la Afya Duniani(WHO);

Tangu mwanzoni mwa 2023, na kufikia tarehe 25 Februari 2024, jumla ya nchi 13 katika Kanda ya Afrika, zimeandika kesi zinazowezekana na zilizothibitishwa za Ugonjwa wa homa ya manjano (YF),

Nchi hizo ni pamoja na Burkina Faso, Cameroon, Jamhuri ya Afrika ya Kati, Chad, Jamhuri. ya Kongo, Côte d’Ivoire, Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC), Guinea, Niger, Nigeria, Sudan Kusini, Togo na Uganda.

Takwimu za awali za mwaka 2023 zinaonyesha kiwango cha vifo vinavyotokana na kesi hii (CFR)ni asilimia 11%. Ingawa hatari ya jumla katika ngazi ya kikanda ilitathminiwa tena kuwa ya wastani na hatari ya kimataifa inasalia kuwa ndogo,

ufuatiliaji wa kina unahitajika kutokana na uwezekano wa kuendelea kwa maambukizi kupitia usafiri na kuwepo kwa visambazaji(vector) vyenye uwezo mkubwa katika mikoa jirani.

Kuenea kwa Aedes spp. mbu, ambao huuma wakati wa mchana, wanaweza pia kuongeza hatari ya maambukizi, haswa katika maeneo yenye watu wengi, na kusababisha milipuko ya haraka.

Sekretarieti ya kimataifa inayoongozwa na WHO ya Tokomeza Ugonjwa wa Homa ya Manjano (EYE) iliratibu juhudi za kuzuia na tendaji hasa katika mwaka wa 2023, iliboresha kwa kiasi kikubwa utoaji wa chanjo.

“The WHO-led global Eliminate Yellow Fever Epidemics (EYE) secretariat”

Takwimu zinaonyesha; Takriban watu milioni 62 wamechanjwa barani Afrika kupitia kampeni za kinga na tendaji za chanjo nyingi. Zaidi ya hayo, chini ya kampeni za kuwafuatilia Sudan, takriban watu milioni 4 walipokea chanjo dhidi ya ugonjwa wa homa ya manjano(YF).

Maelezo ya Hali Tangu mwanzoni mwa 2023, na kufikia tarehe 25 Februari 2024, jumla ya nchi 13 katika Kanda ya Afrika ya WHO zimeandika kesi zinazowezekana na zilizothibitishwa za homa ya manjano (YF), ambazo ni Burkina Faso, Kamerun, Jamhuri ya Afrika ya Kati, Chad, Jamhuri. ya Kongo, Côte d’Ivoire, Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo (DRC), Guinea, Niger, Nigeria, Sudan Kusini, Togo na Uganda.

Data za awali za mwaka 2023 zinaonyesha kiwango cha vifo vya kesi (CFR) cha 11% na uwiano wa jinsia wa 1.7 (M: F). Umri wa wastani wa kesi ni miaka 25, na theluthi mbili (69%) ya kesi zilizo na umri wa zaidi ya miaka 15.

Uwezo wa chini wa ufuatiliaji upo katika nchi nyingi zilizoathirika, zenye mgawanyiko wa data, muunganisho mdogo na mifumo ya uchunguzi wa kawaida na ya kimatibabu, na ukosefu wa ufafanuzi sanifu wa kesi unaochangia kuripotiwa kwa viwango vya chini na kuongezeka kwa viwango vya vifo.

Katika robo ya mwisho ya 2023 na kufikia tarehe 25 Februari 2024, jumla ya nchi nane (Cameroon, Chad, Kongo, DRC, Guinea, Niger, Nigeria, na Sudan Kusini), zimeripoti maambukizi ya Yellow fever na kesi zilizothibitishwa za yellow fever (Jedwali 1). ) Nchi hizi zimeanzisha shughuli za kupanga na kupambana kikamilifu na Ugonjwa huu.

Chad, Gabon, Niger, Nigeria, na Togo** kwa sasa zinangoja uainishaji wa mwisho wa sampuli chanya za upimaji wa upunguzaji wa jaha kwenye maabara ya YF (PRNT) yaani YF laboratory plaque reduction neutralization test (PRNT).

SOMA HAPA Maelezo na Mwenendo wa Ugonjwa wa homa ya manjano(Yellow fever) kwa baadhi ya Nchi barani Afrika;

Kamerun:

Kesi tatu za ugonjwa wa homa ya manjano(yellow fever) zilithibitishwa na upimaji wa polymerase chain reaction (PCR), uliofanyika katika wiki zinazoishia tarehe 22 Oktoba na 13 Novemba 2023. Nchi hiyo ilirekodi uwezekano wa kesi za YF na ilithibitisha mara kwa mara katika mwaka wa 2023, kuanzia wiki inayoishia tarehe 29 Januari 2023.

Chad:

Kesi ya PCR-chanya ya homa ya manjano yenye seroji hasi iliripotiwa tarehe 18 Januari 2024 kutoka kwa mgonjwa aliyechukuliwa sampuli tarehe 10 Oktoba 2023, katika wilaya ya Léré ya eneo la Mayo-Kebbi Ouest.

Jamhuri ya Kongo:

Kesi zinasubiri kuainishwa na mamlaka ya afya ya kitaifa. Hakuna taarifa zaidi iliyopatikana kufikia Februari 2024.

Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo:

Mgonjwa mmoja aliyeambukizwa(YF PCR-positive case),

Na ikiwa haifahamiki kwamba alipata chanjo au la!  Kesi hii iliripotiwa    Tarehe 18 December 2023.                             Zaidi ya hiyo, kesi zingine tisa chanya za PRNT zilirekodiwa, nane ambazo hazijulikani hali ya chanjo na moja haina taarifa katika chati za matibabu.

Guinea:

Kesi tatu za YF PCR-chanya zilithibitishwa katika Taasisi ya Pasteur Dakar (IPD). Kesi hizi ziliripotiwa tarehe 17 Oktoba na 23 Desemba 2023, ambazo ni msichana mwenye umri wa miaka 6 kutoka mkoa wa Faranah, mvulana wa miaka 7 kutoka wilaya ya afya ya Koundara (sampuli iliyokusanywa tarehe 6 Desemba), na mwenye umri wa miaka 60,

wanawake kutoka wilaya ya Guiéckédou (sampuli iliyokusanywa tarehe 15 Desemba), inayowakilisha mikoa mitatu kati ya saba ya nchi. Tukio hili ni chini ya miaka mitatu tangu kesi zilithibitishwa katika wilaya ya afya ya Koundara mnamo 2020 na 2021.

Niger:

Kesi iliyoripotiwa katika jiji la Tahoua, Idara ya Tahoua katika wiki ya kwanza ya Januari 2024. Hakuna taarifa zaidi iliyopatikana kufikia Februari 2024. Uchunguzi unaendelea.

Nigeria:

Kisa kimoja cha YF PRNT kiliripotiwa Januari 2024 katika jimbo la Lagos kwa mwanamume mwenye umri wa miaka 49 anayeishi katika eneo la mashambani. Uchunguzi unaendelea.

Sudan Kusini:

Kesi iliyothibitishwa ya YF iliripotiwa tarehe 24 Desemba 2023, kufuatia uchunguzi wa visa vilivyoshukiwa na vifo vilivyotokana na homa ya virusi vinavyopelekea mtu kuvuja damu(viral hemorrhagic fever)

Kesi hiyo, ni ya Mwanaume mwenye umri wa miaka 24, aliyekuwa na dalili za homa, kuvuja damu, kutapika, na kukutwa na ugonjwa wa homa ya manjano.

Kesi mbili za ziada zilithibitishwa tarehe 2 Februari 2024. Kufikia Februari 12, 2024, Sudan Kusini iliripoti jumla ya kesi 64 zinazotimiza ufafanuzi wa sasa wa kesi ya mlipuko wa YF, ikijumuisha kesi 61 zinazoshukiwa na kesi tatu zilizothibitishwa kutoka kaunti sita kati ya 10 za Magharibi.

Jimbo la Equatoria: Yambio (33), Nzara (09), Tambura (12), Ibba (4), Ezo (5) na Kaunti za Maridi (1). Kati ya kesi 61 zinazoshukiwa, kulikuwa na washukiwa sita wa vifo vinavyochunguzwa kwa sasa.

WHO yatahadharisha juu ya uhaba wa chanjo ya kipindupindu

Shirika la afya duniani WHO limetahadharisha kuwa hatua za haraka zinahitajika ili kukabiliana na ongezeko la ugonjwa wa kipindupindu.

Muuguzi akitoa chanjo ya kipindupindu wakati wa kampeni ya kutoa chanjo katika hospitali ya Kuwadzana mjini HararePicha:

Tahadhari hiyo imetolewa katika wakati ambapo dunia inakabiliwa na uhaba wa chanjo dhidi ya ugonjwa huo wa kuharisha.

Shirika la kimataifa la kuratibu usambazaji wa chanjo ICG, limesema mamilioni ya watu wanakabiliwa na hatari ya kupata kipindupindu kwa sababu kampuni pekee inayozalisha chanjo dhidi ya ugonjwa huo, EuBiologics ya Korea Kusini, imelemewa na mahitaji.

Kupitia taarifa, shirika hilo limeeleza kuwepo kwa ongezeko la wagonjwa wa kipindupindu duniani kote.

ICG imeongeza kuwa, uzalishaji wa chanjo duniani mwaka huu utakuwa kati ya dozi milioni 17 na milioni 50 japo idadi hiyo huenda ikawa ndogo ukilinganisha na mahitaji ya wagonjwa.

Wagonjwa wa kipindupindu waongezeka

Mnamo mwaka 2022, idadi ya wagonjwa wa kipindupindu waliorodeshwa na WHO iliongezeka mara mbili kutoka mwaka 2021 hadi wagonjwa 473,000 ilhali mwaka huu, idadi hiyo imeongezeka na kufikia wagonjwa 700,000.

Ugonjwa wa kipindupindu husababisha mtu kuhara au hata kutapika na kusababisha upungufu wa maji mwilini na wakati mwengine hata kifo, iwapo mgonjwa hatatibiwa haraka.

Kipindupindu husababishwa na vimelea vya bacteria vinavyoitwa kwa lugha ya kitaalamu “Vibrio cholerae”.

Nchi zilizoathirika zaidi na ugonjwa huo ni Jamhuri ya Kidemokrasia ya Kongo, Ethiopia, Haiti, Somalia, Sudan, Syria, Zambia na Zimbabwe.

>>Soma Zaidi hapa Ugonjwa wa kipindupindu na dalili zake

Idadi ya watoto waliofariki kabla ya siku tano za kuzaliwa yashuka-(UN IGME)

Idadi ya watoto waliofariki kabla ya siku yao ya tano yakuzaliwa imefikia kiwango cha chini kihistoria, na kushuka hadi milioni 4.9 mwaka 2022,

kulingana na makadirio ya hivi punde yaliyotolewa leo na Shirika la Umoja wa Mataifa la Kukadiria Vifo vya Watoto (UN IGME).

“Nyuma ya idadi hii kuna hadithi za wakunga na wahudumu wa afya wenye ujuzi wanaosaidia akina mama kujifungua salama watoto wao wachanga,

wahudumu wa afya wanaochanja na kuwakinga watoto dhidi ya magonjwa hatari, na wahudumu wa afya ya jamii wanaotembelea nyumbani kusaidia familia ili kuhakikisha afya na lishe bora kwa watoto. watoto,” Mkurugenzi Mtendaji wa UNICEF Catherine Russell alisema.

“Kupitia miongo kadhaa ya kujitolea kwa watu binafsi, jumuiya na mataifa kufikia watoto kwa gharama ya chini, ubora na huduma bora za afya, tumeonyesha kuwa tuna ujuzi na zana za kuokoa maisha.”

Ripoti hiyo inafichua kuwa watoto wengi zaidi wananusurika leo kuliko hapo awali, huku kiwango cha vifo vya watoto chini ya miaka 5 duniani kikipungua kwa asilimia 51 tangu mwaka 2000.

Nchi kadhaa za kipato cha chini na cha kati zimezidi kupunguza vifo huku, ikionyesha kuwa maendeleo hayo yanawezekana, rasilimali zimetengwa vya kutosha kwa huduma ya afya ya msingi, ikiwa ni pamoja na afya ya mtoto na ustawi.

Kwa mfano, matokeo yanaonyesha kuwa Cambodia, Malawi, Mongolia, na Rwanda zimepunguza vifo vya watoto chini ya miaka mitano kwa zaidi ya asilimia 75 tangu mwaka 2000.

Lakini matokeo pia yanaonyesha kuwa pamoja na maendeleo haya, bado kuna safari ndefu ya kumaliza vifo vyote vya watoto na vijana ambavyo vinaweza kuzuilika.

Mbali na maisha ya watu milioni 4.9 yaliopotea kabla ya umri wa miaka 5 – karibu nusu yao walikuwa watoto wachanga – maisha ya watoto wengine milioni 2.1 na vijana wenye umri wa miaka 5-24 pia yalipunguzwa. Wingi wa vifo hivi vilijilimbikiza Afrika Kusini mwa Jangwa la Sahara na Kusini mwa Asia.

#PICHA:Mvulana mwenye umri wa miaka 2 aligunduliwa kuwa na saratani ya damu na kutibiwa kwa mionzi ya chemotherapi akisubiri kuonana na daktari katika hospitali moja nchini Ghana.

Ikiwa Jana dunia inaadhimisha siku ya kimataifa ya saratani ya utotoni, shirika la Afya duniani WHO; limesema ni vyema wazazi wakapatiwa uelewa wa dalili za saratani za utotoni ili waweze kubaini ugonjwa huo mapema kwani hakuna aliye tayari kuwekeza kila kitu kwa mustakbali wa watoto kuliko wazazi.

Hivyo shirika hilo limesisitiza kwamba kwa kutambua mapema ishara na dalili za aina za saratani na kuchukua hatua muafaka kunaweza kuokoa maisha ya m toto.

WHO imesema mbali ya wazazi pia madaktari wa familia na madaktari wa watoto nao wananchango mkubwa kwenye kugundua mapema saratani kwa watoto.

Saratani ya utotoni ni nini?

Kwa mujibu wa WHO “Saratani ya utotoni” inamaanisha aina mbalimbali za saratani ambazo huwakumba watu walio chini ya umri wa miaka 20.

Aina hizi za saratani ni tofauti na saratani ambazo mara nyingi hugunduliwa kwa watu wazima.

Leukemia, lymphomas, na uvimbe wa mfumo mkuu wa neva ndizo aina za saratani zinazojulikana zaidi kwa watoto.

Uwiano wa aina tofauti za saratani hubadilika kila mwaka watoto wanapokuwa wakubwa, na matukio ya jumla yanaonesha vilele viwili tofauti, katika umri wa miaka 0-4 na kati ya umri wa miaka 15-19.

Kufikia mwaka wake wa kwanza maishani, Nikol alilazimika kutoroka nyumbani kwake huko Ukraine na akagunduliwa kuwa na aina fulani ya saratani.

Kwanini watoto wanapata saratani?

Baadhi ya sababu za kimazingira, kama vile mionzi, zinajulikana kuongeza hatari ya watoto kupata saratani, lakini sababu za saratani nyingi za utotoni bado hazijajulikana.

Utafiti zaidi ni muhimu ili kuboresha uelewa wa jinsi na kwa nini saratani hukua kwa watoto.

Watafiti wa Shirika la Kimataifa la Utafiti wa Saratani – IARC huchangia katika kufanya utafiti kwa njia nyingi, kama vile kwa kuchunguza maelezo mafupi ya epijenetiki ya watoto walio na saratani, kuchunguza vitu katika mazingira, kutathmini mambo ya mtindo wa maisha ambayo yanaweza kuathiri ukuaji wa saratani ya utotoni, na kusawazisha uainishaji wa saratani ya utotoni ili kutambua vyema na kutibu magonjwa hayo.

Utofauti wa kipato cha nchi unamchango mkubwa kwa watoto kuishi

WHO imesema duniani kote watoto zaidi ya 1000 wanabainika kuwa na saratani kila siku.

Maendeleo ya hivi karibuni ya kimatibabu yanaleta nafasi kubwa sana za watoto katika nchi za kipato cha juu kupona saratani ambapo zaidi ya asilimia 80 ya watoto waliogunduliwa na saratani wananusurika.

Hata hivyo watoto kutoka nchi za kipato cha chini na cha kati ni karibu asilimia 20 tu ya watoto waliogunduliwa na saratani ndio wanafanikiwa kuishi.

Juhudi zinafanyika

Mwaka 2018, WHO ilizindua Mpango wa Kimataifa wa Saratani ya Utotoni (GICC). Lengo lake kuu ni kupunguza pengo la kuishi ifikapo 2030, kwa kuhakikisha kuwa angalau asilimia 60 ya watoto walio na saratani ulimwenguni kote watapona baada ya kutambuliwa kuugua.

GICC ni juhudi za ushirikiano zinazohusisha WHO katika kiwango cha kimataifa, kikanda na kwa nchi mahususi, kwa kushirikiana na Hospitali ya Utafiti ya Watoto ya St. Jude.

Nao wanasayansi kutoka Shirika la Kimataifa la Utafiti wa Saratani (IARC) wanashiriki katika Mpango wa GICC kupitia Timu ya IARC GICC na miradi mingi inayoongozwa na watafiti wa IARC inalenga kuelewa na kupunguza mzigo wa kimataifa wa saratani ya utotoni.

Lengo hili adhimu linaweza kufikiwa hasa kwa kuimarisha mifumo ya afya, ili watoa huduma za afya ya msingi – au hata wazazi – waweze kutambua dalili za awali za saratani ya utotoni, na mifumo ya rufaa inaweza kuwaelekeza mtoto mahali kwenye huduma maalum muhimu kwa maisha yao.

Pamoja na matibabu, watoto pia wanahitaji uangalizi makini kwa ajili ya ukuaji wao unaoendelea wa kimwili na kiakili na ustawi wa lishe. Hii inahitaji uangalizi wa timu iliyojitolea, yenye taaluma nyingi.

WHO:Kuna magonjwa 21 ya kitropiki yaliyopuuzwa.

Kwa mujibu wa Shirika la Afya Duniani,WHO, kuna magonjwa 21 ya kitropiki yaliyopuuzwa,

Na hii ndyo Orodha ya WHO;

#PICHA: Maelezo kwa picha, Magonjwa ambayo hayapewi kipaumbele pamoja na chanzo chake

There are 21 neglected tropical diseases.

Kuibuka kwa Mbu mpya aitwae Steve ni tishio kwa Malaria mpya

Aina mpya ya mbu inachochea maambukizi ya malaria barani Afrika, na kuchochea wasiwasi wa afya ya umma.

Steve ni mbu anaezaliana katika maeneo makavu.

Mbu aina ya Anopheles stephensi(mbu steve),  hadi sasa amegunduliwa katika nchi saba za Afrika, kwa mujibu wa Shirika la Afya Duniani (WHO).

Mbu huyo ambaye asili yake ni Asia Kusini, aligunduliwa kwa mara ya kwanza nchini Djibouti mwaka 2012. Tangu wakati huo, viwango vya malaria vimeongezeka kwa kasi. Aina hiyo mpya imesambaa hadi Ethiopia, Kenya, Nigeria na Ghana.

Tofauti na mbu wengine ambao huzaliana katika mito na mabwawa, “steve” ni mbu anaejulikana kuwa “mkazi wa mijini, anayestawi katika mazingira makavu”.

Anahitaji tu unyevu kidogo, kama maji yaliyonaswa kwenye vyombo, matairi na gutters kuishi.

“Ni tishio katika mazingira ya mijini, ni tishio kwa mikakati yetu iliyopo sasa kwa sababu tunatumia mikakati ya ndani. Pia ni vigumu kugundua na ni sugu sana. Inakaa katika hali mbaya sana ya hewa na ni vigumu sana kuondokana na mazingira, “Dkt Dorothy Achu,(WHO)

Mbu Steve:

Ni mbu mpya mwenye uwezo na kasi kubwa ya kueneza malaria Afrika. Anazaliana zaidi mijini, vimelea vyake huweka kambi kwenye ini.

Wataalamu waeleza athari zaidi, Serikali nayo yajipanga kumdhibiti. Huchukua kati ya siku 10-14 tangu kuanguliwa kwa mayai hadi kuwa mbu kamili.

Wizara imeendesha mafunzo kwa waratibu wa kuwafundisha kuhusu huyo mbu, umbo lake na tabia zake.

Aina ya mbu aliyetambuliwa hivi majuzi, anayejulikana kwa muda mrefu kama “Steve” (kisayansi Anopheles stephensi), anasababisha kuongezeka kwa maambukizi ya malaria barani Afrika, na hivyo kusababisha wasiwasi wa afya ya umma kuongezeka, kama ilivyoripotiwa na Shirika la Afya Ulimwenguni (WHO).

Mbu huyo mwenye asili ya Asia Kusini, alitambuliwa kwa mara ya kwanza nchini Djibouti mwaka wa 2012.

Kwa nini ni muhimu
Tangu kugunduliwa kwake, Afrika imepata ongezeko kubwa la viwango vya malaria.

Baadaye, mbu huyo ameenea katika nchi saba za Afrika, zikiwemo Ethiopia, Sudan, Somalia, Kenya, Nigeria na Ghana.

Huku akijitofautisha na mbu wengine ambao kwa kawaida huzaliana kwenye mito na madimbwi, mbu “Steve” ni mkazi wa mijini, anayestawi katika mazingira makavu.

Uwezo wake wa kuishi kwa unyevu kidogo, kwa kutumia maji yaliyonaswa kwenye vyombo, matairi na mifereji ya maji, hufanya iwe vigumu kumdhibiti.

Kuongezea wasiwasi, spishi hii mpya inaonyesha tabia za kipekee, kama vile kuuma nje wakati wa mchana na kuonyesha kinga dhidi ya viuatilifu vinavyotumika sana.

Dk. Dorothy Achu, kiongozi wa WHO kwa magonjwa ya kitropiki barani Afrika, alisisitiza tishio linaloletwa na “Steve” katika mazingira ya mijini, akipinga mikakati ya sasa ambayo kimsingi inalenga afua za ndani.

Alibainisha ugumu wa kugundua na kumuondoa mbu huyu mwenye uwezo wa kustahimili hali ya hewa, na hivyo kutatiza juhudi za kupunguza athari zake kwa afya ya umma.

Huku mbu aina ya “Steve” akiendelea kuenea, maafisa wa afya wanakabiliana na hitaji la dharura la mikakati ya kibunifu kukabiliana na tishio hili linalojitokeza la kudhibiti malaria barani Afrika.

Matumizi ya tumbaku yapungua licha ya juhudi za sekta ya tumbaku kuhatarisha maendeleo

Ulimwenguni kote kuna watumiaji wa tumbaku bilioni 1.25 kwa mujibu wa makadirio yaliyotolewa leo ya utafiti wa hivi karibuni wa Shirika la Afya Duniani, WHO, mwelekeo wa tumbaku.

Mienendo katika mwaka wa 2022 inaonesha kuendelea kupungua kwa viwango vya matumizi ya tumbaku duniani kote. Takribani mtu mmoja kati ya watu wazima watano duniani kote hutumia tumbaku ikilinganishwa na mtu 1 kati ya watu 3 mwaka wa 2000.

Ripoti hiyo inaonesha kuwa nchi 150 zinafanikiwa kupunguza matumizi ya tumbaku. Brazili na Uholanzi zinaona mafanikio baada ya kutekeleza njia za udhibiti wa tumbaku za MPower, huku, Sikiliza kuhusu Mpower.

Brazili ikipunguza kiasi cha 35% tangu 2010 na Uholanzi katika hatihati ya kufikia lengo la 30%.

Kulingana na Dkt. Ruediger Krech, Mkurugenzi wa Idara ya WHO ya Kukuza Afya, “mafanikio mazuri yamepatikana katika udhibiti wa tumbaku katika miaka ya hivi karibuni, lakini hakuna wakati wa kuridhika. Ninashangazwa na jinsi tasnia ya tumbaku itakavyotafuta faida kwa hasara ya maisha mengi. Tunaona kwamba dakika ambayo serikali inafikiria kuwa imeshinda vita dhidi ya tumbaku, tasnia ya tumbaku inachukua fursa hiyo kudanganya sera za afya na kuuza bidhaa zao hatari.”

Shirika la Afya Ulimwenguni linaongeza ufahamu juu ya madhara ya matumizi ya tumbaku na uvutaji wa moshi wa sigara.

WHO inazitaka nchi kuendelea kuweka sera za kudhibiti tumbaku na kuendelea kupambana na  tasnia ya tumbaku kuingilia.

Hivi sasa, WHO Kanda ya Kusini-Mashariki mwa Asia ina asilimia kubwa zaidi ya watu wanaotumia tumbaku kwa 26.5% huku Kanda ya Ulaya ikiwa haiko mbali kwa 25.3%. Ripoti hiyo inaonesha kuwa ifikapo mwaka wa 2030, WHO Kanda ya Ulaya inakadiriwa kuwa na viwango vya juu zaidi duniani vya matumizi ikiwa na zaidi ya 23%. Viwango vya matumizi ya tumbaku miongoni mwa wanawake katika kanda ya Ulaya ya WHO ni zaidi ya mara mbili ya wastani wa kimataifa na vinapungua polepole zaidi kuliko katika maeneo mengine yote.

Ingawa idadi imepungua kwa miaka mingi, dunia itapunguza matumizi ya tumbaku kwa 25% ifikapo 2025, na kukosa kufikia lengo la kimataifa hiari  la kupunguza 30% kutoka kwa msingi wa mwaka wa 2010. Ni nchi 56 tu duniani zitafikia lengo hili, chini ya nchi nne tangu ripoti ya mwisho mwaka wa 2021.

Kiwango cha matumizi ya tumbaku kimebadilika kidogo tangu mwaka wa 2010 katika baadhi ya nchi, wakati nchi sita bado zinashuhudia matumizi ya tumbaku yakiongezeka: Congo, Misri, Indonesia, Jordan, Oman, na Jamhuri ya Moldova.

WHO inazitaka nchi kuharakisha juhudi za kudhibiti tumbaku kwani bado kuna kazi kubwa ya kufanywa. “Kielezo cha kuingilia kwa sekta ya Tumbaku Duniani 2023”, iliyochapishwa na STOP na Kituo cha Kimataifa cha Utawala Bora katika Udhibiti wa Tumbaku, inaonesha kuwa juhudi za kulinda sera ya afya kutokana na kuingiliwa kwa sekta ya tumbaku imezorota kote ulimwenguni.

WHO inasema takriban nusu ya watoto wote duniani wanaripotiwa kupumua hewa iliyochafuliwa na moshi wa tumbaku,. (Maktaba)

Uchunguzi wa nchi mara kwa mara unaonesha kuwa watoto wenye umri wa miaka 13-15 katika nchi nyingi wanatumia tumbaku na bidhaa za nikotini. Ili kulinda vizazi vijavyo na kuhakikisha kuwa matumizi ya tumbaku yanaendelea kupungua, WHO itafanya mahususi Siku ya Kutotumia Tumbaku mwaka huu kwa Kuwalinda watoto dhidi ya kuingiliwa na tasnia ya tumbaku.

Mwezi ujao nchi zinatazamiwa kukutana nchini Panama kwa ajili ya Kikao cha 10 cha Mkutano wa Mkakati wa WHO wa Kudhibiti Tumbaku (FCTC)  ambapo sekta ya tumbaku itajaribu kushawishi sera za afya za kimataifa kwa kutoa motisha za kifedha na zisizo za kifedha. kuingilia kati haki za nchi. kulinda afya za watu wao. Kuimarisha FCTC ya WHO ni kipaumbele cha afya duniani kilichoainishwa katika Malengo ya Maendeleo Endelevu. WHO iko tayari kuunga mkono nchi katika kutetea hatua zilizothibitishwa za udhibiti wa tumbaku licha ya kuingiliwa kwa tasnia.

COVID-19: Maambukizi yaongezeka kwa asilimia 52 katika mwezi mmoja, yasema WHO.

Shirika la Afya Duniani, WHO, jana limethibitisha idadi ya wagonjwa wa COVID-19 duniani kote inaongezeka kwa kasi na kwamba “tutarajie idadi kubwa zaidi ya wagonjwa katika miezi ijayo ya msimu wa baridi kali kwenye maeneo ya kaskazini mwa dunia.”

Takwimu za hivi karibuni kutoka WHO zikijikita katika wiki nne za kuanzia mwezi Novemba hadi Desemba 17 mwaka 2023 zinaonesha ongezeko la asilimia 52 ya idadi ya wagonjwa ikilinganishwa na siku 28 zilizotangulia.

Msemaji wa WHO Christian Lindmeier, amewajulisha waandishi wa habari mjini Geneva, Uswisi hii jana kuwa ongezeko hilo ni sawa na wagonjwa wapya 850,000, lakini takwimu kamili zinaweza kuwa za juu.

“Unafahamu kuwa duniani kote na umeshuhudia hata wengi wenu kwenye nchi zetu kwamba utoaji wa taarifa umepungua, vituo vya ufuatiliaji navyo vivyo hivyo, kwingine vimevunjwa kabisa au vimefungwa… kwa hiyo hii bila shaka inatupeleka kwenye kukosa picha halisi na tunatarajia kwa bahati mbaya idadi kubwa zaidi ya wagonjwa kuliko tulivyoripoti,” amesema Bwana Lindmeir.

Maambukizi mengi yamesababishwa na aina na mnyumbuliko mpya wa COVID uitwao JN.1 ambao kwa sasa unachunguzwa kwa kina na WHO kama mnyumbuliko unaopaswa kufuatiliwa kwa karibu.

Kwa mara ya kwanza aina hiyo  JN.1 ilibainika Marekani kabla ya kusambaa kwenye maeneo mengine kadhaa ya nchi.

Inatokana na mnyumbuliko wa COVID uitwao Omicron ambao ulihusishwa na ongezeko kubwa la maambukizi ya COVID-19 mwaka 2022.

WHO:Hatari kubwa ya Magonjwa ya mlipuko Kusambaa Gaza.

Shirika la Afya Duniani WHO linaangaza athari mbaya za mzozo unaoendelea likisema kuna hatari kubwa ya magonjwa ya milipuko kusambaa.

Tangu Oktoba 7, 2023 mapigano yalipoanza, kumekuweko na wagonjwa 179,000 wa magonjwa ya njia ya hewa, wagonjwa 136,000 wa kuhara miongoni mwa watoto wenye umri wa chini ya miaka mitano, na wagonjwa 55,400 wa vidonda na chawa.

Tangu shambulio la Hamas dhidi ya Israel tarehe 7 Oktoba 2023, lililosababisha vifo vya watu 1,200 na wengine 240 watekwe nyara, mapigano kwenye ukanda wa Gaza, na mashambulizi kutoka angan ina ardhini  na vile vile baharini yanayofanywa na jeshi la Israel (IDF) yamesababisha vifo vya zaidi ya watu 22,000 wengi wao wakiwa ni wanawake na watoto, kwa mujibu wa maafisa wa afya wa Palestina.

Takwimu za IDF zilizotolewa Desemba 30, 2023 zinadokeza kuwa askari 168 wa Israel wameuawa tangu kuanza kwa operesheni za kijeshi za ardhini huko Gaza na wengine 955 wamejeruhiwa.

Wizara ya afya Gaza nayo inaripoti kuwa zaidi ya wapalestina 200 wameripotiwa kuuawa tangu jana jumatatu pekee hadi leo, huku wengine 338 wamejeruhiwa.

Maelfu wahofiwa kufa

Wakati huo huo, WHO katika taarifa yake mpya inasema watu wengine 7,000 kwa sasa hawajulkani waliko au wamefukiwa kwenye vifusi.

Ripoti hiyo pia inasema watu 600 wameuawa kufuatia mashambulizi 300 kwenye hospitali tangu Oktoba 7, mashambulizi ambayo yameharibu hospitali 26 na magari ya wagonjwa 38.

Kati ya watu milioni 1.93 waliofurushwa makwao Gaza, 52,000 ni wajawazito ambao wanajifungua watoto 180 kila siku, kwa mujibu wa WHO. Imeelezwa pia wagonjwa 1,100 wanahitaji huduma ya kusafisha figo kila siku, 71,000 ni wagonjwa wa kisukari na 225,000 wanahitaji tiba dhidi ya shinikizo la damu.

PICHA: Mvulana mwenye umri wa miaka 3, ambaye nyumba yake ilishambuliwa kwa bomu, anapata nafuu katika hospitali ya Nasser baada ya kukatwa sehemu ya mguu wake wa kulia.

Wahudumu wa afya huko Ukanda wa Gaza Jana jumanne wameendelea na kazi ya kuokoa maisha ya manusura wa mashambulio ya makambora yakiwemo mashambulio karibu na kambi ya wakimbizi kwenye eneo hilo lililozingirwa na Israel, mashambulio ambayo yameripotiwa kuua zaidi ya watu 100, limesema shirika la afya, WHO.

Mratibu wa Timu ya Matabibu wa Dharura Sean Casey amesema wagonjwa zaidi ya 100 walifikishwa Jumatatu kwenye hospitali ya Al-Aqsa ndani ya muda wa dakika 30, kufuatia milipuko karibu na kambi ya wakimbizi ya Al-Maghazi.

Wagonjwa wote hao walikuwa wanahitaji matibabu ya dharura wakiwa na majeraha makubwa,  amesema Afisa huyo wa WHO akizungumza na Idhaa ya Umoja wa Mataifa.

Amesema huku wagonjwa hao wakiletwa hospitali, takribani maiti wengine 100 walifikishwa muda huo huo.

Wamenasa chini  ya vifusi

Nayo Ofisi ya Umoja wa Mataifa ya haki za binadamu, OHCHR, imeelezea wasiwasi wake mkubwa juu ya mashambulizi makubwa ya mabomu yanayoendelea kufanywa na jeshi la Israel katikati ya Gaza, ambapo zaidi ya mashambulizi 50 kutoka angani yameripotiwa kufanyika tangu tarehe 24 mwezi huu wa Desemba.

Mashambulio hayo yameripotiwa kuua zaidi ya wapalestina 100 tangu siku hiyo ambapo OHCHR inasema, “hii inatia zaidi wasiwasi kwa ripoti ya kwamba jeshi la Israel limeagiza wakazi walioko kusini mwa eneo la Wadi Gaza, wahamie eneo la kati la Gaza na Tal a-Sultan.”

Kambi tatu za wakimbizi zilipigwa kwa makombora, amesema msemaji wa OHCHR, Seif Magango kwenye taarifa iliyotolewa leo, akitaja kambi hizo kuwa ni Al Bureij, Al-Nuseirat na Al-Maghazi.

“Makombora mawili yalipiga makazi sav ana kuua tarkibani wapalestina 86 na kujeruhi wengine wengi,” amesema Magango huku akiongeza kuwa, “idadi isiyojulikana ya watu yaaminika wamefukiwa kwenye vifusi.”

Tedros achukizwa

Kupitia ukurasa wake kwenye mtandao wa X (zamani ukijulikana kama Twitter) Mkurugenzi Mkuu wa WHO, Dkt. Tedros Ghebreyesus amelaani mauaji yanayosababishwa na mashambulizi ya kutoka angani yanayofanywa na jeshi la Israel dhidi ya Gaza ikiwa ni kisasi cha mashambulizi yaliyofanywa na Hamas tarehe 7 mwezi Oktoba mwaka huu. Takribani watu 1,200 waliuawa na wengine 240 walitekwa nyara siku hiyo.

“WHO ina wasiwasi mkubwa juu ya mzigo mkubwa kwa hospitali chache zinazoendelea kutoa huduma kwenye eneo hilo kutokana na kuendelezwa kwa chuki kati ya pande mbili hizo. Hospitali zilizosalia wazi ni chache ambapo nyingi zao uwezo wa kutoa huduma uko taabani,” alisema Dkt. Tedros siku ya Jumatatu.

Kupitia ukurasa wake wa X, Bwana Casey ameelezea hali katika hospitali ya Al-Aqsa kuwa ni dimbwi la damu. Alionesha Ahmed, mvulana mwenye umri wa miaka tisa ambaye alikuwa amalala kwenye sakafu ya hospitali hiyo baada ya kujeruhiwa kwa kiasi kikubwa na mlipuko wakati akivuka mtaa mmoja karibu na Nuseirat.

“Tumeona watoto, wanawake, vijana wa kiume, wazee wakivuja damu,” amesema Bwana Casey, huku akiongeza kuwa wagonjwa hawawezi kuhamishiwa eneo lingine kwa ajili ya matibabu ya kuokoa maisha yao.

“Damu imetapakaa kila mahali kwenye hizi hospitali. Tunaona wagonjwa wako na viwewe, damu kila mahali, tulishasema, ni mauaji.”

Shule ya Nuseirat iliyoko Gaza Kati inayoendeshwa na UNRWA sasa ni makazi ya maelfu ya watu waliofurushwa makwao kutokana na mashambulizi yanayoendelea Gaza.

Mapigano usiku kucha

“Hakuna mahali salama Gaza,” amesema Bwana Casey. “Hivi sasa hapa Rafah nje ya mlango wa jengo hili niliko, meta 50 hivi, kuna kambi ya maelfu ya watu ambao wamesaka hifadhi hapa. …wanaishi kwenye makazi yaliyofunikwa kwa karatasi za nailoni. Jana usiku tulisikia mashambulizi usiku kucha huku kukiwa na ripoti za kuweko kwa majeruhi wengi, wakipelekwa hospitali zilizoko hapa kusini.”

Uwezo wa hospitali Gaza hivi sasa ni takribani asilimia 20 ya kabla ya tarehe 7 Oktoba mashambulizi yalipoanza. “Takribani hospitali zote zimeacha kufanya kazi.”

Wanasubiri kufa

Bwana Casey amezungumzia pia wagonjwa walioko mahututi huko Gaza Kaskazini ambao kwa sasa wanasubiria kufa tu kwani hospitali ya mwisho iliyokuwa inatoa huduma imefungwa na sasa wako kwenye viwanja vya kanisa wakilala kwenye viti.

“Kiwango cha uharibifu ni kikubwa, barabara zimesheheni vifusi hivyo ni vigumu kufikia wahitaji.”

“Bado tunahitaji kuchukua hatua zaidi kusafirisha hawa wagonjwa, lakini fursa ya kufanya hivyo inazidi kuwa fingu kila uchao kwani ufikiaji wa hospitali ni mgumu,” amesema Bwana Casey.

Kwa mujibu wa Wizara ya Afya Gaza, takribani watu 20,000 yaaminika wameuawa tangu kuanza kwa mapigano Oktoba 7, mwaka huu.

Watu billion 5.6 Duniani sawa na asilimia 71% ya watu wote duniani kulindwa na Sera ya kuzuia Tumbaku.

Kwa Mujibu wa takwimu za shirika la Afya Duniani(WHO); 

Watu bilioni 5.6— sawa na asilimia 71% ya idadi ya watu duniani—sasa wanalindwa kwa angalau na sera moja ya utendaji bora ya WHO kusaidia kuokoa maisha kutokana na matumizi ya tumbaku,
Hii ni mara tano zaidi ya mwaka 2007.

Katika miaka 15 tangu hatua za WHO za MPOWER za kudhibiti tumbaku kuanzishwa duniani kote, viwango vya uvutaji sigara vimepungua,

na karibu asilimia 40% ya nchi mbali mbali sasa zina maeneo ya ndani ya umma yasiyo na moshi yaani “smoke-free indoor public places”.

Haya ni baadhi tu ya mambo muhimu ya afya duniani ambayo yalitoa matumaini katika Mwaka 2023. Katika 2024, tutachukua hatua zaidi kuelekea ulimwengu wenye afya, usalama na haki linasema shirika la Afya Duniani(WHO).

5.6 billion people—71% of the world’s population—are now protected with at least one WHO best-practice policy to help save lives from tobacco use.
This is five times more than in 2007.

In the 15 years since WHO’s MPOWER tobacco control measures were introduced globally, smoking… pic.twitter.com/Y9Bb9387sr

— World Health Organization (WHO) (@WHO) December 25, 2023

Huku msimu wa baridi kali ukiendelea barani Ulaya, virusi vya UVIKO aina ya JN.1 vinaongezeka katika nchi nyingi duniani.

Lakini hatari ya jumla kwa umma inatathminiwa kuwa chini, huku chanjo zilizopo zikiendelea kutoa ulinzi kwa mujibu wa Shirika la Afya Duniani (WHO).

Ujerumani imeshuhudia kuongezeka kwa viwango vya wagonjwa wanaolazwa hospitalini kutokana na maambukizi ya Uviko yanayohusiana na kirusi aina ya JN.1.

Kulingana na takwimu rasmi, watu 302,100 nchini Ujerumani wameambukizwa kirusi hicho kufikia Desemba 20, idadi iliyoongezeka kutoka maambukizi 110,000 mnamo Oktoba 20 na 195,000 Novemba 20.

Rajib Dasgupta, mtaalam wa magonjwa katika Chuo Kikuu cha Jawaharlal Nehru, nchini India, amesema India pia inakabiliwa na hali mbaya ya maambukizi, haswa katika majimbo ya Kerala na Karnataka, ambapo viongozi wameimarisha ufuatiliaji wa magonjwa na kuwashauri watu kuchukua hatua zinazofaa.

Mtaalamu wa afya ya umma katika Chuo Kikuu cha Washington huko St. Louis, Ziyad Al-Aly amesema hali hii sio tu kwa Ujerumani na India pekee, na kwamba hali inazidi kuwa mbaya na kirusi hicho kinaendelea kuenea duniani kote.

Hata hivyo viwango halisi vya maambukizo ya UVIKO vinauwezekano wa kuwa juu zaidi kuliko vile vinavyoripotiwa kwa sababu ya ukosefu wa upimaji.

Nchi nyingi ziliacha kuripoti utaratibu wa matokeo ya vipimo mwishoni mwa 2022 au mapema 2023, na kuna watu wachache tu ambao bado wanapimwa na vigumu kubaini idadi ya maambukizo kote ulimwenguni.

Umuhimu wa chanjo

Al-Aly aliiambia DW kwamba ni muhimu sana kwa watu kupata chanjo mpya na pia kupata chanjo nyengine za kujikinga dhidi ya mafua. Na akaongezea kusema kwamba habari njema, ni kwamba chanjo za ziada zilizopo bado zinafaa dhidi ya kirusi cha JN.1.

Hata hivyo, chanjo za kuimarisha kinga hazipatikani kila mahali duniani, alisema Dasgupta: “India imesitisha chanzo hizo. Kwa hakika, utoaji wa dozi ya tatu ya nyongeza umekuwa nyuma sana ya dozi mbili za kwanza.”

Vile vile kutokana na hali hii Shirika la Afya Ulimwenguni WHO linapendekeza kuvaa barakoa katika maeneo ya umma au kuepuka mikusanyiko ya kijamii ikiwa unajihisi mgonjwa ili kusaidia kupunguza kuenea kwa virusi.

Kwa Mujibu wa Shirika la Afya Duniani(WHO); Mlipuko wa Dengue Afrika 2023, watu 700 walikufa, Burkina Faso ilikuwa na wagonjwa wengi

Ugonjwa wa Dengue umeendelea kuwa ‘mwiba’ barani Afrika ambapo mwaka huu pekee umesababisha vifo vya watu 700 kati ya wagonjwa 170,000 walioripotiwa kwenye nchi 47 za ukanda wa Afrika wa shirika la afya duniani, WHO.

Dkt. Diana Rojas Alvarez akizungumza na waandishi wa habari mjini Geneva, Uswisi leo wakati akiwapatia hali ya ugonjwa huo duniani amezitaja nchi za Afrika zilizokuwa na mlipuko wa dengue kuwa ni 15 na miongoni mwao ni Benin, Cape Verde, Chad, Cote d’Ivoire, Ethiopia, Ghana, Guinea, Mali, Nigeria na Burkina Faso.

Burkina Faso ilikuwa na wagonjwa wengi zaidi, takribani 150,000 kati ya watu  wote hao 170,000 waliothibitika kuwa na ugonjwa huo unaoenezwa na mbu aina ya Aedes.

“Nadhani bara la Afrika lina uzoefu mkubwa wa kukabiliana na ugonjwa wa Malaria, ambao ni mgonjwa mwingine unaoenezwa na vimelea vya mbu aina ya Anopheles anayeishi ndani ya nyumba. Hata hivyo huyu ni mbu tofauti kabisa na wana tabia tofauti,” amesema Dkt. Alvarez.

Amefafanua kuwa baadhi ya hatua na mikakati inayochukuliwa kukabili maambukizi ya Malaria haiwezi kukabili maambukizi ya Dengue ambayo huenezwa na Aedes.

Hivyo amesema kwenye kumkabili Aedes, kinachotakiwa sio tu matumizi ya dawa za kuua vijidudu pekee, bali pia mbinu za kuwadhibiti kuanzia wanapokuwa viluwiluwi au lava, ambapo utatumia dawa ya kuua lava.

Amesema mbu hao pia wanaishi kwenye mimea ya maua inayowekwa ndani ya nyumba, au chombo chochote cha kuhifadhi maji masafi.

“Kwa hiyo jambo muhimu ni kusaka njia ya kuondoa mazalia ya hao mbu kama njia mojawapo ya kudhibiti viluwiluwi na mbu wakubwa,” amesema Afisa huyo wa WHO.

Hivyo amesema kwa sasa WHO wanashirikiana na wadau kupata mbinu ya kuhakikisha hakuna ugonjwa huo au wanapunguza kiwango cha uwepo wa ugonjwa huo ukanda wa Afrika.

Majira ya mchana mlo unandaliwa katika eneo la Rafah kwa ajili ya wakimbizi wa ndani wakishuhudia kwa hamu kubwa na zana zao mikononi mabakuli , vikombe na hata masufuria. Mlo wenyewe ni uji unaopikwa katika masufuria makubwa na kwa ukosefu wa gesi unapikwa kwenye kuni ambazo sasa ni adimu na ndio nishati pekee inayotegemewa.

WHO inaonya kwamba Gaza inakabiliwa na viwango vikubwa vya ukosefu wa chakula na kila siku kuwa hatarini kukumbwa na baa la njaa. Watu hawa hawana chochote kama anavyoema mmoja wa wapishi ambaye pia ni mkimbizi wa ndani.

“Vita hii imetudhalilisha kwa kiwango kisichoelezeka, Tunataabika na kudhalilika ili tu tupate mmlo wa mchana. Maisha hapa yamekuwa ghali sana hatuwezi kumudu, hatuli, hatunywi wala kulala vizuri na hakuna kinachopatikana.”

Uji sasa tayari na unaanza kugawiwa, mwenye kikombe, mwenye bakuli haya ili mradi kila mtu anagombea maana huenda huu ndio mlo pekee atakaoupata kwa siku hii watu ni wengi. Mpishi huyu anaongeza, “Inachukua dadika 45 kwenda kwa mguu kufuata chakula hii na dakika 45 zingine kurudi ili nipike na kuwagawia , sijui nisema nini zaidi , hali ni ngumu sana.”

Katika baadhi ya mitaa ya Rafah kuna vitu vichache vinavyouzwa kama vile vyakula vya makopo na barabarani kina mama na baba lishe wanajitahidi kupika wakipatacho na kuuza. Mkimbizi huyu wa ndani aliyekuja kununua chakula hicho anasema “ Leo hii tuko katika hali mbya sana kwenye makazi ya muda, kuna vurugu, machafuko na mambo yasiyowezekana, sisi si watu wabaya , hata msaada wa chakula unaotolewa na UNRWA na mashirika mengine ni gharama kuuandaa na kupika kuliko hata thamani yake. Watu hawawezi kununua au kuandaa chakula kutokana na ukosefu wa gesi.”

Wakimbizi hawa wa ndani wanasema watoto wao wengi sasa ni wagonjwa wana mafua, kukohoa matatizo ya tumbo na huduma ni haba. Mafuta pia hayapatikani  wenye magari sasa wakilazimika kujaza matanki yao kwa mabaki ya mafuta ya kupikia  na si salama kwa afya zao.

Kwa mujibu wa WHO kuna wagonjwa zaidi ya 100,000 wa kuhara Gaza tangu katikati ya Oktoba na nusu yao ni watoto wa umri wa chini ya miaka 5 na pia kuna wagonjwa zaidi ya 150,000 wa magonjwa ya mfumo wa hewa, lakini pia uti wa mgongo, upele, wenye chawa na tetekuanga.

Mwaka 2023 ulikuwa mwaka wa rekodi ya kutokomeza magonjwa, kutokana na hatua kali za serikali na washirika wa afya duniani kote.

Mnamo Machi, WHO iliidhinisha kutokomeza Malaria Azerbaijan na Tajikistan, ikifuatiwa na Belize mwezi Juni.

Malaria huathiri baadhi ya watu walio hatarini zaidi duniani. Haya ni baadhi tu ya mambo muhimu ya afya duniani ambayo yalitoa matumaini katika mwaka 2023.

Mnamo 2024, tutachukua hatua zaidi kuelekea ulimwengu bora zaidi, salama na wa haki. Inaelezea WHO….!!!!!

Haya hapa chini ni Maelezo ya Shirika la Afya Duniani(WHO); 

” 2023 was a record year for disease elimination, thanks to strong action by governments and health partners worldwide.

In March, WHO certified Azerbaijan and Tajikistan malaria-free, followed by Belize in June.

#Malaria affects some of the world’s most vulnerable people. These are just some of the global health highlights that offered hope in 2023.

In 2024, we will take further steps towards a healthier, safer, and fairer world.

➡ Check out global health achievements in 2023: ✨bit.ly/3TyHkKg”

Chanjo ya polio sio tu inamlinda mtoto bali inaokoa maisha: UNICEF

Shirika la Umoja wa Mataifa la kuhudumia watoto UNICEF linahimiza kila nchi kuhakikisha watoto wote wenye umri wa chini ya miaka 5 wanapatiwa chanjo dhidi ya polio ugonjwa ambao sio tu unasababisha ulemavu kwa watoto lakini pia ukakatili maisha yao.

Kwa msaada kutoka wakfu wa Bill na Melinda gates hivi karibuni UNICEF na shirika la afya duniani WHO nchini Tanzania walizindua kampeni kubwa ya chanjo dhidi ya ugonjwa huo iliyowafikia watoto zaidi ya milioni 4.

Kutana na Therezia Kaminda muhudumu wa afya ya jamii miongoni mwa wahudu wengi walioshiriki kampeni hii chanjo ya nchi nzima mjini Sumbawanga mkoani Rukwa Magharibi mwa Tanzania na anapita nyumba kwa nyumba kutoa chanjo hiyo,

“Kitu kinachonifurahisha kabisa ni uelewa walio nao wananchi wangu wameelewa vizuri na wameipokea chanjo hii kwa furaha”.

Kwa mujibu wa WHO kila ambukizi 1 kati ya 200 ya polio husababisha ugonjwa wa kupooza ambao hauwezi kubadilishwa na asilimia 5-10 miongoni mwa waliopooza hupoteza maisha. Pascal ni mzazi ameelimika kuhusu ugonjwa huu na amewapeleka mwanawe kupata chanjo sasa anataka elimu zaidi itolewe,

“Polio ni ugonjwa unaowapata watoto wa umri wa miaka 15 kushuka chini na una athari kubwa sana, kwa hiyo ni lazima watu waendelee kuelemishwa ili wawapeleke watoto ili wapatiwe chanjo. Watoto wangu wote chanjo walipata hata kuna wakati walitoa kwa watu wazima na hata chanjo ya Corona mimi nilipata”

Lengo la kampeni hii ya siku nne ni kumlinda kila mtoto na kwa Terezia uelewa kuhusu chanjo ni kitu cha msingi zaidi,

“Kabla ya hata ya kuwapa chanjo kwanza huwa nataka nifahamu wanafahamu nini kuhusu chanjo hii, lakini pia nawapa elimu kwa sababu siwezi kujua kama wote wameshapata tarifa au nini.”

Katika kampeni hiyo ya kuhakikisha kila mtoto anafikiwa na chanjo, watoto zaidi ya milioni 4.2 walipokea chanjo ya matone dhidi ya polio.