Wanasayansi wa Kenya waonya sumu kwenye mahindi yaweza kuongeza Saratani ya shingo ya kizazi.

Wanasayansi wa Kenya waonya juu ya sumu kwenye mahindi inaweza kuongeza hatari ya saratani ya shingo ya kizazi

Utafiti mpya unaonyesha uhusiano kati ya aflatoxin – ambayo tayari ni sababu iliyothibitishwa ya saratani ya ini – na maambukizo yanayoendelea ya kirusi cha Human papilloma virus(HPV) Kinachosababisha saratani ya Shingo ya kizazi.

Ni Februari katika majengo ya Taasisi ya Kimataifa ya Utafiti wa Mifugo (ILRI) nje kidogo ya jiji la Nairobi.

Watu waliovaa makoti meupe wanapiga kelele huku kukiwa na sauti ya mashine; kwenye ukuta mmoja, ishara inayosoma “Uchambuzi wa Mycotoxin” inayoelezea lengo la maabara.

“Aflatoxins kwa kweli ni jambo la kutia wasiwasi. Hata hivyo, hatuielezei kupita kiasi, kwani tuna kanuni zinazosimamia kile ambacho ni salama kwa matumizi ya binadamu. Kipaumbele chetu ni kupunguza hatari,” anasema Florence Mutua, mtafiti wa usalama wa chakula katika ILRI.

Nchini Kenya, kama ilivyo katika nchi nyingi za Kiafrika, mahindi ni chakula kikuu, huku matumizi yakikadiriwa kuwa 400g kwa kila mtu kwa siku, na hivyo kuongeza kwa kiasi kikubwa idadi ya watu kuambukizwa sumu hiyo.

Aflatoxins ni sumu ya asili inayopatikana katika ukungu ambayo huathiri anuwai ya mazao ya chakula, haswa Kusini-mashariki mwa Asia na Afrika Kusini mwa Jangwa la Sahara.

Ingawa inajulikana kusababisha visa vya saratani ya ini katika maeneo haya, utafiti wa hivi majuzi unapendekeza kuwa zinaweza pia kuchangia hatari ya saratani ya mlango wa kizazi inayohusishwa na kirusi cha Human papilloma virus (HPV-).

Sumu hizo, zinazozalishwa na fangasi wa Aspergillus, huweza kustawi katika mazingira ya joto na unyevunyevu. Mahindi, karanga, mchele, mihogo, mtama,na viazi vikuu vyote vinaweza kuathirika, moja kwa moja shambani, au baada ya kuvuna – hasa ikiwa mazao ya chakula yaliyovunwa yamehifadhiwa vibaya.

Sampuli za mahindi ziko karibu kujaribiwa.
Katika miaka ya 2010, Vituo vya Marekani vya Kudhibiti na Kuzuia Magonjwa (CDC) vilikadiria kuwa watu bilioni 4.5 katika nchi zinazoendelea wanaweza kuathiriwa na aflatoxini.

Sumu hii isiyoonekana inayoweza kuleta mauti,huweza kusababisha kansa na kukandamiza kinga, Aina hii ya Sumu ilitambuliwa kwa mara ya kwanza mwaka wa 1960 wakati wa janga la batamzinga nchini Uingereza na Afrika Mashariki.

Sumu hii ni miongoni mwa sababu kuu za vifo visivyo vya kuharisha kutoka kwenye asili ya chakula, yaani non-diarrhoeal deaths from foodborne origin,

ikichukua maisha ya Watu 20,000 kila mwaka ulimwenguni kote. Kuingia kwa sumu hii Mwilini kwa viwango vya juu sana husababisha ini kushindwa kufanya kazi, na inaweza kusababisha kifo, huku kuwa kwenye mazingira ya Sumu hii kwa muda mrefu hudumaza ukuaji wa watoto na kuongeza hatari ya saratani.

Mnamo 2004, moja ya milipuko muhimu zaidi ya aflatoxicosis ulimwenguni ilisababisha magonjwa 500 ya papo hapo na vifo 200 nchini Kenya. Tangu wakati huo, visa vya sumu ya aflatoxin vimeripotiwa kila mwaka miongoni mwa wakulima wadogo wadogo katika jimbo la mashariki mwa nchi, huku majaribio ya nasibu yakifichua viwango vya uchafuzi wa mahindi kuanzia 55% hadi 86%.

Zaidi ya hayo, utafiti wa 2017 ulifunua uwepo wa sumu katika 100% ya sampuli za maziwa ya mama.

Credit : Claudia Lacave/Hans Lucas, Via Gavi