Tatizo la Mkazo wa macho(Eyestrain),chanzo,dalili na Tiba yake

Eyestrain ni tatizo la Mkazo wa macho ambalo husababishwa na Kutumia macho kwa muda mrefu wakati wa kutazama kitu flani, kama vile kutazama simu, skrini za kompyuta, kusoma vitabu, kuendesha gari au kutazama TV kwa muda mrefu.

Tunapoangalia kitu kilichopo karibu sana, kama vile skrini ya kompyuta au simu ya mkononi, lenzi ya jicho husinyaa kwa kawaida. Ikiwa unatazama skrini kwa muda mrefu, lenzi haina nafasi ya kupumzika, ambayo inaweza kusababisha uchovu wa macho,

Uchovu huu wa macho pia unatokana na kupungua kwa muda wa kufumba macho, Bila kupepesa macho wakati wa kutazama kwa muda mrefu, huweza kusababisha uoni hafifu na kuendelea kwa tatizo hili la mkazo wa macho(Eyestrain).

Dalili za tatizo la Mkazo wa macho(Eyestrain)

Dalili za Tatizo la Mkazo wa macho(Eyestrain) ni Pamoja na;

1. Macho kuwa mekundu, kutoa machozi na kuwasha

2. Kuhisi macho kuchoka kutazama au macho kuwa mazito hata kunyanyua, kope nzito n.k

3. Kuona Marue rue na kuwa na tatizo la kushindwa kutazama kitu kimoja kwa muda

4. Kupata maumivu ya kichwa kwa mbali(Mild headache).

5. Kupata tatizo la misuli kukakamaa eneo la macho au kwenye kope(Muscle spasms)

6. Kutokuwa na uwezo wa kuendelea kufungua macho

Kumbuka; Dalili za tatizo la mkazo wa macho(Eyestrain) zinaweza kufanana na magonjwa mengine ya macho, kwa hivyo ni bora kuongea na daktari wako wa macho kwa utambuzi.

Nini cha kufanya endapo una tatizo hili la Mkazo wa macho(Eyestrain)?

Dalili za tatizo la mkazo wa macho(eyestrain) mara nyingi hupunguzwa kwa kufanya haya;

✓ Kupumzisha macho,

Hivo epuka kutazama vitu kama Simu,computer,TV, au kusoma Vitabu kwa muda mrefu

✓ Kubadilisha mazingira ya kazi ili kupunguza Mwanga kuakisi, kung'aa na mwanga mkali

✓ Kuvaa miwani sahihi kulingana na tatizo lako n.k

KWA USHAURI ZAIDI,ELIMU AU TIBA TUWASILIANE KWA NAMBA +255758286584.

 CHANZO CHA MACHO KUPOTEZA NGUVU YA KUONA

Zipo sababu nyingi ambazo huweza kuchangia macho kupoteza nguvu ya kuona na sababu hizo ni kama vile;

- Tatizo la Diabetic Retinopathy, shida hii hutokana na ugonjwa wa kisukari, ambapo ugonjwa huu wa kisukari huleta madhara makubwa hadi kwenye mishipa ya damu ndani ya Retina,

hali ambayo huchangia macho kupoteza uwezo wake wa kuona

Na ndyo maana baadhi ya wagonjwa wa kisukari wanapatwa na tatizo la macho kutokuona vizuri pia.

- Kuumia kwenye macho(Injury), Sababu hii huweza kusababisha macho kupoteza uwezo wake wa kuona kwa gafla kulingana na jinsi mtu alivyoumia kwenye macho.

- Kuvimba kwa Conjunctiva yaani Conjunctivitis, kuvimba kwa Cornea yaani Keratitis n.k vyote hivi huweza kusababisha macho yako kupoteza nguvu au uwezo wa kuona.

- Tatizo la Age-Related Macular Degeneration, ambapo tatizo hili la macho kupoteza nguvu au uwezo wake wa kuona hutokana na umri mkubwa au uzee,

Mtu mwenye umri mkubwa au mzee huweza kupata shida ya macho kutokuona vizuri

- Tatizo la Refractive Errors, ambapo huhusisha shida ya kuona karibu yaani myopia (near-sightedness), shida ya kuona mbali yaani hyperopia (farsightedness), pamoja na tatizo la macho kutokuona vizuri mbali wala karibu yaani astigmatism (distorted vision at all distances).

- Tatizo la Amblyopia au kwa lugha nyingine hujulikana kama Lazy Eye, Tatizo hili la macho huaathiri zaidi uwezo wa kuona kwa watoto wadogo,

Na tatizo hili hutokana na macho pamoja na Ubongo kutokufanya kazi vizuri kwa kushirikiana hali ambayo hupelekea uwezo wa kuona kwa jicho moja kupungua sana,

- Ugonjwa wa Presha ya macho ambayo kwa kitaalam hujulikana kama Glaucoma.

SOMA HAPA ZAIDI: Ugonjwa huu wa presha ya macho(Glaucoma)

Lakini pia hata presha yakawaida(high blood pressure) mbali na hii ya macho huweza kuathiri pia uwezo wa macho kuona vizuri.

- Ugonjwa wa mtoto wa jicho au kwa kitaalam hujulikana kama Cataract.

Ugonjwa huu huhusisha uwepo wa kitu kama wingu kwenye lensi za macho, na ni miongoni mwa magonjwa yanayoongoza duniani kwa kusababisha Upofu wa macho.

SOMA HAPA ZAIDI: Ugonjwa huu wa mtoto wa jicho(Cataract)

- Tatizo la Eye strain, ambapo huhusisha misuli ya macho kuvuta zaidi kutokana na sababu mbali mbali kama vile; kuangalia kwenye SCREEN kwa muda mrefu sana, hali ambayo huweza kusababisha macho kupoteza nguvu ya kuona.

KWA USHAURI ZAIDI,ELIMU AU TIBA JUU YA TATIZO LOLOTE TUWASILIANE KWA NAMBA +255758286584.

 Chanzo cha Tatizo la Macho kuwa na Makengeza(squint eyes)

Tatizo la MaKengeza huhusisha hali ya macho kutokulingana vizuri, Na tatizo hili hujulikana kama Squint au Strabismus,

Hii kwa kawaida hutokea kwa sababu misuli inayodhibiti mwendo wa jicho na kope,pamoja na misuli ya nje ya macho, haifanyi kazi kwa pamoja,

matokeo yake, macho yote mawili hayawezi kutazama sehemu moja kwa wakati mmoja.

Inaweza pia kutokea kutokana na jeraha au shida kwenye ubongo, Hali ambayo huathiri uwezo wa macho kufanya kazi kwa pamoja n.k.

AINA ZA TATIZO HILI LA MAKENGEZA

1.Hypertropia: Wakati jicho linageuka juu

2. Hypotropia: wakati jicho linageuka Chini

3. Esotropia: wakati jicho linageuka ndani

4. Exotropia: Wakati jicho linapoelekea nje

DALILI ZA MAKENGEZA KWA WATOTO

Dalili na Ishara ya tatizo la Makengeza inaonekana wazi tangu utotoni.

- Jicho moja haliangalii moja kwa moja mbele.

- Kukodolea macho kidogo kunaweza kutoonekana sana

- Macho yote mawili kushindwa kutazama Sehemu Moja kwa Wakati mmoja.

KUMBUKA; wakati mwingine uchovu kwa Mtoto,Kuumwa,au Usingizi huweza kuonekana kama macho ya mtoto yana Kengeza,Hivo ni vizuri kuchunguzwa zaidi.

- Ikiwa mtoto amefumba jicho moja huku lingine kafumbua, au anainamisha kichwa chake anapotazama vitu, hii inaweza kuwa ishara ya kuona vitu mara mbili na uwezekano wa kuwa na shida ya makengeza ni Mkubwa. Hivo ni nzuri zaidi kuonana na daktari.

Kwa kawaida Tatizo hili la MAKENGEZA,hutokea tangu mtoto anazaliwa, na huonekana Zaidi kwa mtoto baada ya kufikisha Umri wa miezi 3 na kuendelea.

- Kuwa na Jicho kama La kukonyeza au Kutazama kama mtu ambaye kachoka Sana au mvivu(Lazy eye)

CHANZO CHA SHIDA HII YA MAKENGEZA

Tatizo la Makengeza Mtoto huzaliwa nalo, Ila kwa Ujumla zipo sababu mbali mbali ambazo huweza kupelekea mtu kupata shida hii, kama Vile;

• Shida ya kurithi au kuwa kwenye Familia yenye tatizo hili

• Kupata jeraha au Ajali yoyote,

• Kupata Ugonjwa ambao huweza kuathiri macho,Ubongo n.k

• Kuwa na shida ya kutokuona kwa muda mrefu

• Jeraha kwenye mishipa ya fuvu.

• Tatizo la Hydrocephalus pia huweza kuathiri mpaka macho ya mtoto na kupelekea shida hii ya Kengeza

Hydrocephalus ni hali ambayo huhusisha uwepo wa maji mengi(cerebrospinal fluid) ambayo hujilimbikiza ndani na karibu ya ubongo.

• Baadhi ya maambukizi ya virusi, kama vile vya surua, yanaweza kusababisha shida hii. N.K

MATIBABU YA TATIZO HILI,

Tatizo hili huweza kuhusisha Tiba zaidi ya Moja,kulingana na chanzo husika na hali ya Tatizo ilivyo;Mfano;

✓ Kutumia Miwani maalum kama Mtu anapata shida ya Uono

✓ Kuchoma sindano yaani Botulinum toxin injection, au botox:

Sindano hii huchomwa kwenye Misuli eneo la Surface ya jicho

✓ Vision therapy: Ili kusaidia kuongeza Ushirikiano kati ya macho na Ubongo,Kuongeza uwezo wa kudhibiti Misuli na kuboresha focus ya Macho.

✓ Huduma ya Upasuaji n.k

 Tatizo la macho kuona ukungu,chanzo chake ni nini?

Kwa asilimia kubwa,chanzo cha tatizo la macho kuona ukungu,au mawingu mawingu mbele chanzo chake ni Mtoto wa Jicho.

Mtoto wa jicho ni tatizo ambalo kwa kitaalam hujulikana kama CATARACT, tatizo hili huhusisha kutokea kwa Wingu kwenye lens za jicho lako. Hali ambayo husababisha mtu kutokuona vizuri,kuona wingu mbele(Clouded vision) n.k.

DALILI ZA MTOTO WA JICHO NI PAMOJA NA;

- Mtu kutokuona vizuri,kuona marue rue,kuona wingu mbele(Clouded vision) n.k

- Kupata shida ya kuona sana hasa wakati wa Usiku

- Jicho kuwa na Mwanga hafifu sana(Dim vision)

- Kushindwa kufanya chochote kama vile kusoma n.k pasipokuwa na Mwanga wa kutosha(brighter light)

- Mtu kuanza kuona kila rangi imefifia(Fading) au kuona unjano kwenye rangi(yellowing of colors)

- Kuona mara mbili kwenye jicho moja(Double vision in a single eye) n.k

AINA ZA MTOTO WA JICHO(CATARACT)

1. Aina ya mtoto wa jicho ambayo huathiri katikati(center) ya Lens, aina hii hujulikana kama NUCLEAR CATARACTS.

2. Aina ya mtoto wa jicho ambayo huathiri kwenye Kingo(edges) za Lens, aina hii hujulikana kama CORTICAL CATARACTS.

3. Aina ya mtoto wa jicho ambayo huathiri nyuma ya Lens, aina hii hujulikana kama POSTERIOR SUBCAPSULAR CATARACTS.

4. Aina ya mtoto wa jicho yakuzaliwa nayo, aina hii hujulikana kama CONGENITAL CATARACTS.

CHANZO CHA MTOTO WA JICHO NI NINI?

• Kwa asilimia kubwa tatizo la mtoto wa jicho hutokea baada ya mtu kuzeeka(aging) au kuumia kwenye jicho ambako huweza kuleta mabadiliko makubwa ya tissues zinazounda LENS za macho.

Nyuzi nyuzi(Fibers) pamoja na Proteins kwenye Lens huanza kuvunjika na kusababisha hali ya kuona ukungu au mawingu kwenye macho(Clouded vision).

• Baadhi ya matatizo ya kurithi(inherited genetic disorders) huweza kuongeza uwezakano wa mtu kupata tatizo la Mtoto wa jicho.

• Sababu zingine ni pamoja na;

- jicho ambalo hapo nyuma lilifanyiwa upasuaji yaani Past eye Surgery huwa kwenye hatari ya kupata mtoto wa jicho(Cataract)

- Mtu Kuwa na matatizo mengine kama vile Ugonjwa wa kisukari(diabetes) n.k

- Matumizi ya dawa jamii ya STEROIDS au corticosteroid kwa muda mrefu sana huweza kusababisha tatizo la Mtoto wa jicho.

WATU AMBAO WAPO KWENYE HATARI YA KUPATA TATIZO LA MTOTO WA JICHO NI PAMOJA NA;

1. Watu wenye umri mkubwa au Wazee

2. Watu wenye ugonjwa wa Kisukari

3. Watu ambao hukaa kwenye Mwanga mkali kama wa jua n.k kwa muda mrefu

4. Watu ambao huvuta Sigara

5. Watu ambao wana shida ya uzito mkubwa(Overweight/Obesity)

6. Watu wenye ugonjwa wa Presha ya kupanda(High blood pressure)

7. Watu ambao wameshawahi kuumia kwenye macho,kupata uvimbe wa macho au kuwahi kufanyiwa upasuaji wa macho(past eye surgery)

8. Watu ambao wametumia dawa jamii ya STEROIDS au corticosteroid kwa muda mrefu

9. Watu ambao wanakunywa Pombe kupita kiasi n.k

MATIBABU YA TATIZO LA MTOTO WA JICHO,

Kama mgonjwa kapewa miwani(prescription glasses) lakini hazikumsaidia chochote,Tiba kubwa ya tatizo hili ni UPASUAJI(Surgery).

ZINGATIA MAMBO HAYA;

- Jenga utaratibu wa kufanya checkup ya macho mara kwa mara hasa pale unapoona hali yoyote ya tofauti kwenye macho yako

- Acha kabsa uvutaji wa Sigara

- Epuka matumizi ya Pombe kupita kiasi

- Dhibiti magonjwa mengine kama vile ugonjwa wa Sukari,Presha n.k

- Pata mlo kamili kila siku(Balance diet)

- Vaa protective eye glasses kama unafanya kazi zinazohusisha mwanga mkali kama vile kuchomelea n.k

- Dhibiti tatizo la Uzito mkubwa(overweight/Obesity)

- Epuka matumizi ya muda mrefu ya dawa jamii ya STEROIDS au corticosteroid N.K

KWA USHAURI ZAIDI,ELIMU AU TIBA JUU YA TATIZO LOLOTE TUWASILIANE KWA NAMBA +255758286584.

Wataalamu wasema zinachangia kuongeza maumivu, waonya zaweza kusababisha uoni hafifu na upofu.

Wataalamu wa afya na madaktari bingwa wa macho wamesema wanapokea idadi kubwa ya wagonjwa wakiwa katika hali ya ugonjwa mkali, kutokana na matumizi ya njia mbadala kutibu macho, ikiwamo matumizi ya mkojo na chumvi.

Hali hiyo imebainika siku 15 tangu kutangazwa kuibuka ugonjwa huo ujulikanao viral keratoconjunctivitis (red eyes) Januari 13, 2024 mkoani Dar es Salaam.

Wataalamu waliozungumza na Mwananchi Digital jana Januari 28, 2024 wameeleza wagonjwa wanaotumia chumvi, mkojo, chai ya rangi na kitunguu saumu kama tiba, macho yao huvimba na kuuma zaidi pamoja na kupatwa homa. Athari hasi zaidi zinazotajwa ni kusababisha vidonda kwenye kioo cha jicho.

Tiba hizo mbadala zinaelezwa zinaweza kusababisha kovu kwenye jicho litakalomfanya mgonjwa apate uoni hafifu au kupoteze uwezo wa kuona kabisa.

Daktari bingwa na mkuu wa kitengo cha macho kutoka Hospitali ya Rufaa ya Mkoa wa Dodoma, Sarah Mrema ameisema idadi ya wagonjwa wanaohudhuria hospitalini hapo kutibiwa macho imekuwa ikiongezeka na kupungua.

Amesema wamekuwa wakipokea wagonjwa wakiwa tayari walianza kutumia tiba za majani ya chai, vitunguu saumu na chai ya rangi.

“Si kwamba wanapona wakitumia tiba mbadala, maumivu yanazidi, wakija hapa wanakuwa na maumivu makali. Ukihoji anakwambia alitumia mkojo, chumvi na njia nyingine nyingi. Unampa dawa anatumia, kisha anapona,” amesema Dk Sarah.

Kwa mujibu wa Dk Sarah, takwimu za hospitali hiyo zinaonyesha tangu Desemba 22, 2023 wagonjwa 105 walifika kutibiwa na kuna siku orodha ya wagonjwa inapanda na siku nyingine inapungua.

Daktari bingwa wa macho katika Hospitali ya Muhimbili-Upanga, Neema Moshi amesema unapotumia vitu vikali kutibu macho, ni rahisi kuharibu kioo cha mbele cha jicho na maumivu yanayotokea huwa makali.

“Maji ya chumvi yanaweza kusababisha michubuko au kidonda kwenye kioo cha mbele cha jicho, hivyo kutengeneza kovu litakalopunguza uwezo wa jicho kuona au ulemavu wa kutoona wa kudumu,” amesema.

“Matumizi ya chai ya rangi katika kutibu macho yanaweza kusababisha vidonda kwenye kioo cha jicho na kusababisha kovu kwenye jicho litakalosababisha uoni hafifu