UGONJWA WA BANDAMA NA TIBA YAKE(Splenomegaly,chanzo,dalili na tiba)

UGONJWA WA BANDAMA NA TIBA YAKE(Splenomegaly,chanzo,dalili na tiba)

Ugonjwa huu huhusisha kuvimba kwa bandama kutokana na sababu mbali mbali kama vile magonjwa N.K, na huweza kutokea kwa kila mtu bila kujali umri wala jinsia.

Kiungo hiki cha bandama au kwa kitaalam spleen hufanya kazi nyingi kwenye mwili wa binadamu ikiwemo;

 kusaidia kuimarisha kinga yako ya mwili pamoja na kupambana na magonjwa, kutoa chembechembe nyekundu za damu ambazo hazina kazi N.K

CHANZO CHA UGONJWA WA BANDAMA

Zipo sababu mbali mbali ambazo huweza kuchangia mtu kupatwa na ugonjwa wa bandama kama vile;

✓ Kuwa na magonjwa ya moyo kwa muda mrefu

✓ Kuwa na matatizo ya ini kwa muda mrefu ikiwa ni pamoja na ugonjwa wa homa ya ini

✓ Kuwa na matatizo ya shinikizo la damu

✓ Kuwa na shida ya kupungukiwa damu mwilini

✓ Maambukizi ya bacteria na Virusi mbali mbali

✓ Kuwa na tatizo la kansa ya kwenye damu

DALILI ZA UGONJWA WA BANDAMA NI PAMOJA NA;

1. Kujisaidia kinyesi ambacho kimechanganyika na damu

2. Kuwa na tatizo la kuumwa umwa kutokana na kinga ya mwili kuwa chini

3. Kushiba upande mmoja wa tumbo(kushoto) tena kwa muda mfupi

4. Ngozi ya mwili kuanza kukamaa

5. Kubadilika rangi kwenye viganja vya mikono na kuwa nyeupe

6. Kubadilika rangi ya lips za mdomo pamoja na macho kuwa nyeupe au paleness

7. Mwili kuchoka kupita kiasi

8. Mapigo ya moyo kwenda mbio

9. Kupata hali ya maumivu makali ya kibofu hasa unapohisi kukojoa

10. Kupata maumivu makali ya tumbo pamoja na kifua

11. Kupata maumivu makali ya kiuno pamoja na mgongo

12. Kupatwa na hali ya kizungu zungu kikali

13. kupatwa na maumivu ya kichwa cha mara kwa mara

MATIBABU YA UGONJWA WA BANDAMA

- Matibabu ya ugonjwa wa bandama huhusisha matumizi ya dawa mbali mbali pamoja na mgonjwa kufanyia upasuaji au Operation.

KWA USHAURI ZAIDI,ELIMU AU TIBA TUWASILIANE KWA NAMBA +255758286584.

Kwa kawaida bandama huwa na ukubwa hadi urefu wa 12 cm na uzito wa 70 g. Bandama iliyovimba inaweza kuwa na urefu wa cm 20 na uzito wa zaidi ya g 1,000. 

 Mambo kadhaa yanaweza kusababisha bandama kukua, ikiwa ni pamoja na kuvimba, kuhifadhi mafuta, damu iliyojikusanya,ukuaji mbaya na kuzaliana kwa seli.  Sababu zingine ni za muda mfupi na zingine zinaweza kuonyesha hali ya kudumu au inayoendelea.

Sababu ambazo husababisha Tatizo la bandama Kuvimba

Zipo sababu mbali mbali ambazo huchangia tatizo la bandama kuongezeka ukubwa ikiwemo;

1. Maambukizi ya magonjwa

 Maambukizi ya virusi kama vile mononucleosis na VVU, maambukizi ya bakteria kama vile wa kifua kikuu na endocarditis na maambukizi ya vimelea kama vile vya malaria na toxoplasmosis huathiri utendajikazi wa wengu,na kuweza kuchangia tatizo la bandama kuvimba. 

2. Magonjwa wa Ini

Hali zinazoathiri Uni, kama vile Ugonjwa sugu wa Ini,chronic hepatitis au cirrhosis huweza kusababisha  Shinikizo la mishipa ya damu inayopita kwenye Ini na bandama, Hali hii huweza kusababisha damu kukusanyika na kusababisha bandama kuvimba.

3. Tatizo la Saratani

Saratani za damu kama vile leukemia au myeloproliferative neoplasms (MPNs) pamoja na lymphoma zinaweza kujipenyeza kwenye  bandama,na kuingiza chembechembe za Seli za kigeni zinazoendelea kuongezeka.

4. Kuumia au kuwa na Vidonda Kwenye bandama 

Bandama kuumia kwa njia kama vile kugongwa au ajali huweza kupelekea tatizo la kuvimba

5. Kukuwa kwa Vivimbe,Majipu n.k

Ukuaji usiofaa kama vile wa uvimbe au jipu, pamoja na saratani ya metastatic inayoenea kutoka mahali pengine, inaweza kupanua na kuongeza ukubwa wa bandama

6. Magonjwa ya mfumo wa kingaMwili(Autoimmune diseases). 

Yapo matatizo mbali mbali kama vile;

•  lupus, 
• Sarcoidosis
• rheumatoid arthritis n.k

7. Matatizo kwenye Damu(Blood disorders). 

Matatizo kama vile hemolytic anemia na neutropenia ambayo husababisha uharibifu wa mapema wa seli nyekundu za damu yanaweza kusababisha Bandaka kuzidiwa, ambapo kazi yake ni kuziondoa.

8. Matatizo ya kimetaboliki ya kurithi.

 Matatizo ambayo husababisha dutu mbalimbali katika damu yako na kuhifadhi katika viungo vyako, kama vile ugonjwa wa Niemann-Pick, ugonjwa wa Gaucher na sickle cell, yanaweza kupenya na kuathiri bandama

9. Tatizo la Thrombosis. 

Tatizo ambalo huhusisha Kuganda kwa damu ambapo huzuia mojawapo ya mishipa kwenye ini au bandama kunaweza kusababisha shinikizo la damu kuongezeka kwenye bandama.

Madhara ya Tatizo la bandama Kuvimba

• Tishu kufa;  Hali ya bandama kuvimba na kutanuka huweza kusababisha kuzidiwa kwenye ugavi wa damu na kusababisha tishu kukosa damu ya kutosha. Wakati damu haiwezi kufikia tishu zote, zitaacha kufanya kazi au kufa.

 • Tatizo la Upungufu wa Damu, Hypersplenism;  Bandama ikitanuka inaweza kufanya kazi kupita kiasi, kunasa au kuondoa seli nyingi za damu kutoka kwenye mzunguko wa damu, Hali  Hii inaweza kusababisha upungufu wa damu, seli nyeupe za damu kupungua au Idadi ya platelet kuwa chini Zaidi.

•Kupasuka; Katika hali chache bandama ikivimba sana huweza kupasuka yenyewe au kupasuka kutokana na athari ya moja kwa moja, kama vile Baada ya kupigwa au kuanguka.  Hali hii ya bandama kupasuka inaweza kuhatarisha maisha yako.

Vipimo vya Tatizo la bandama Kuvimba

 Unaweza kufanya vipimo mbalimbali ili kuthibitisha bandama kuvimba, Vipimo hivo ni pamoja na:

•  Vipimo vya picha;  Ultrasound au CT scan inaweza kusaidia kuthibitisha ukubwa wa wengu na inaweza kutoa maelezo ya ziada, kama vile jinsi hali ilivyo kali, ikiwa bandama ina kidonda au ikiwa inaingilia viungo vingine vyovyote.
•   MRI inaweza kufuatilia mtiririko wa damu kupitia bandama yako.
• Vipimo vya damu.  Ikiwa mtoa huduma wako wa afya hana uhakika na sababu, anaweza kuchunguza kwa  vipimo vya damu.  Wanaweza kupima magonjwa mahususi, saratani, matatizo ya damu na matatizo ya ufanyaji kazi wa ini.
• Uchambuzi wa uboho.  Mtoa huduma wako anaweza kuchukua uboho na/au biopsy ya uboho ili kupima maudhui ya seli za damu katika tishu zako za uboho.  Hii inaweza kuwapa taarifa kuhusu jinsi bandama yako inavyofanya kazi na inaweza kuonyesha matatizo fulani.

Vitu vya kufanya na kuzingatia ikiwa una Tatizo la bandama Kuvimba

✓ Ikiwa una tatizo la bandama kuvimba kwa muda mrefu, kuwa mwangalifu ili uepuke majeraha kwenye tumbo lako.  Bandama iliyovimba ni hatari zaidi kwa kupasuka.

 Ni bora kuepuka michezo ambayo huhusisha kugusana sana hasa maeneo ya Wengu,

 ✓ Jihadharini na dalili za upungufu wa damu, kama vile weupe wa ngozi,macho na uchovu. n.k Mtoa huduma wako wa afya anaweza kutaka kuangalia viwango vyako vya damu mara kwa mara.

Na kama kiwango cha Damu yako kipo chini hakikisha unapata Tiba

✓ Je, kuna vyakula maalum vya kuepukwa ikiwa bandama imevimba?

 Lishe yenye afya ni mojawapo ya njia rahisi zaidi za kusaidia kulinda kinga yako ya mwili na afya ya Bandama kwa Ujumla, Epuka ulaji wa vyakula vya mafuta Mengi au chumvi nyingi Sana.

 Watoa huduma za afya watapendekeza kila mara kwamba uepuke au upunguze vyakula vya kukobolewa zaidi au vilivyochakatwa, ikiwa ni pamoja na vitafunio vilivyopakiwa, peremende na nyama za vyakula.  Vyakula hivi vina vichocheo vingi, na vinakuza cholesterol ya LDL, ambayo ni mbaya kwa ini na kimetaboliki.  Mlo usiochochea hali ya kuvimba Zaidi kama vyakula visivyo na mafuta mengi, kama vile yale yanayopatikana katika samaki na karanga.

KWA USHAURI ZAIDI,ELIMU AU TIBA TUWASILIANE KWA NAMBA +255758286584.