UMUHIMU WA KUMFANYIA MTOTO MASSAGE

Unaweza ukashangaa kwamba hivi hii nayo inafaida kwa mtoto,

Ila ukweli ni kwamba kumfanyia mtoto massage ya mwili mara kwa mara kuna faida,

Faida hizo ni pamoja na;

- Kumsaidia mtoto apate choo vizuri,hapa nazungumzia massage inayohusisha tumbo,

ambapo watoto wengi wenye shida ya tumbo kuuma,kujaa gesi na kukosa choo, huanza kupata choo tena kingi baada tu ya kufanyiwa massage ya vitumbo vyao

- Massage ya mwili humsaidia mtoto kupata joto la mwili ambalo ni muhimu sana kwake,

- Massage huweza kusaidia kupunguza maumivu wakati wa meno ya mtoto kuota

- Massage huboresha afya ya misuli pamoja na viungo vya mtoto

- Massage humsaidia mtoto kutulia hata kama alikuwa analia lia na kusumbua

- Massage huweza kumsaidia mtoto kupata usingizi mzuri zaidi. N.k

HIZO NDYO BAADHI YA FAIDA ZA MASSAGE KWA MTOTO.

Shida ya Ulimi kufunga au Tongue tie kwa Watoto wadogo

Kufunga ulimi au kuunganishwa kwa Ulimi yaani tongue tie, kwa jina lingine hujulikana kama ankyloglossia ni hali inayotokea na kuonekana wakati mtoto anazaliwa ambayo huzuia mwendo wa ulimi(tongue motion).

DALILI ZA TATIZO HILI LA TONGUE TIE KWA WATOTO WADOGO

Dalili na ishara za kuunganishwa kwa ulimi ni pamoja na:

- Ugumu wa kuinua ulimi kwa meno ya juu au kusonga ulimi kutoka upande hadi upande

- Tatizo kwenye kutoa ulimi nje ya meno ya chini(lower front teeth)

- Ulimi kuonekana kuwa na umbo la moyo unapokwama nje (notched or heart shaped)

CHANZO CHA TATIZO HILI LA TONGUE TIE

Kwa kawaida, lingual frenulum hutengana kabla ya mtoto kuzaliwa na kuruhusu mwendo wa ulimi. Kwa mtoto mwenye tatizo la Tongue tie, lingual frenulum inabakia kushikamana chini ya ulimi.

Hakuna sababu ya moja kwa moja ambayo huweza kuhusishwa na tatizo hili,ila kuna baadhi ya sababu huongeza uwezekano wa mtoto kuzaliwa na shida hii ikiwemo sababu fulani za maumbile.

Ingawa kufunga kwa ulimi kunaweza kuathiri mtoto yeyote, hutokea zaidi kwa wavulana kuliko wasichana. Kufunga ndimi wakati mwingine hutokea katika familia.

MADHARA YA TATIZO HILI LA TONGUE TIE

• Kuunganishwa kwa ulimi kunaweza kuathiri ukuaji wa mdomo wa mtoto, pamoja na jinsi anavyokula, kuzungumza na kumeza.

Kwa mfano, kufunga kwa ulimi kunaweza kusababisha:

- Matatizo ya kunyonyesha, Kunyonyesha kunahitaji mtoto kuweka ulimi wake juu ya lower gum wakati wa kunyonya.

Ikiwa mtoto hawezi kusogeza ulimi au kuuweka sawa, mtoto anaweza kutafuna badala ya kunyonya chuchu. Hii inaweza kusababisha maumivu makubwa ya chuchu na kusababisha mtoto kushindwa kunyonya na kupata maziwa ya mama.

Hatimaye, mtoto kukosa maziwa ya kutosha na kushindwa kustawi.

- Matatizo ya usemi. Kufunga kwa ulimi kunaweza kusababisha mtoto ashindwe kuongea vizuri au uwezo wa kutoa sauti fulani - kama vile "t," "d," "z," "s," "th," "r" na "l."

- Kushibdwa kusafisha vizuri mdomo, Kwa mtoto mkubwa au mtu mzima, kufunga kwa ulimi kunaweza kufanya iwe vigumu kufanya usafi wa kinywa na kutoa mabaki ya chakula kutoka kwa meno.

Hii inaweza kuchangia kuoza kwa meno na kuvimba kwa ufizi (gingivitis).

- Kufunga kwa ulimi pia kunaweza kusababisha uundaji wa pengo au nafasi kati ya meno mawili ya mbele ya chini.

- Changamoto kwenye shughuli zingine zinazohusisha mdomo. Kufunga kwa ulimi kunaweza kuingilia shughuli kama vile kulamba koni ya aiskrimu, kulamba midomo, kumbusu au kucheza ala ya upepo(wind instrument)n.k

TIBA YA TATIZO HILI

Matibabu ya tatizo hili ni pamoja na upasuaji wa kutenganisha ulimi kwa watoto wachanga.

Mtoto huanza kukojoa baada ya Muda gani toka azaliwe? Fahamu hapa

Wapo wazazi ambao wamekuwa na wasiwasi kuhusu swala la watoto wao kutokukojoa toka wazaliwe, je hii ipoje?

Watoto wachanga wanaonyonyeshwa kiwango cha kukojoa hubadilika kila siku katika wiki ya kwanza toka wazaliwe,

Katika siku chache za kwanza, mtoto wako mchanga anaweza asipate maziwa mengi kutoka kwako hali ambayo huweza kumpelekea kutokukojoa mara nyingi.

Kisha, kadiri siku zinavyosonga mbele na kiwango cha kupata maziwa ya mama wakati ananyonyeshwa huongezeka, hii pia itapelekea mtoto wako kutoa mkojo mwingi zaidi.

Tunatarajia mambo haya kutokea kwa mtoto anayenyonyeshwa maziwa ya mama;

1. Siku ya kwanza(Day 1):

Mtoto mchanga atatokwa na mkojo kwa mara ya kwanza ndani ya masaa 12 hadi 24 baada ya kuzaliwa.

Wakati wa saa za mwanzoni na siku za kwanza baada ya mtoto kuzaliwa, mtoto anayenyonyeshwa maziwa ya mama pekee anaweza asikojoe mara nyingi sana.

2. Siku ya pili(Day 2):

Mtoto mchanga anatakiwa kukojoa angalau mara mbili kwa siku hadi matiti yako yaanze kujaa maziwa kwa siku ya tatu au ya nne baada ya kujifungua;

kadiri mtoto anavyonyonya maziwa Zaidi, ndivyo kiwango cha Mkojo au kukojoa huongezeka.

3. Siku ya tatu mpaka ya tano(Days 3–5):

Mtoto wako anatakiwa kukojoa angalau mara 3 mpaka 5 kwa siku.

4. Siku ya Sita na kuendelea(Day 6) and on:

Mtoto wako anatakiwa kukojoa angalau Mara sita mpaka nane kwa siku(kila masaa 24), Ingawa pia baadhi ya watoto hukojoa zaidi hata kila baada ya kunyonya.

Tunatarajia mambo haya kutokea kwa mtoto anayepewa Maziwa ya Kopo(Bottle-Fed Infants);

Kiasi cha mkojo ambacho mtoto wako mchanga hutoa kinahusiana moja kwa moja na kiasi cha maziwa anachopewa,

Ikiwa mtoto wako ni mlaji mzuri utaona anakojoa zaidi. Lakini, ikiwa mtoto wako mchanga hapati kiwango cha kutosha cha maziwa, atakuwa anakojoa mara chache zaidi.

kwa mtoto mchanga anayelishwa vizuri:

1. Siku ya kwanza(Day 1):Mtoto anapaswa kuanza kukojoa saa 12 hadi 24 toka azaliwe.
2. Siku ya pili(Day 2): Mtoto anatakiwa kukojoa angalau mara mbili kwa siku
3. Siku ya tatu mpaka ya tano(Days 3–5): Mtoto anatakiwa kukojoa angalau mara tatu mpaka tano kwa siku
4. Siku ya Sita na kuendelea(Day 6 and on): Mtoto anatakiwa kukojoa angalau mara sita mpaka nane kwa siku.

Kumbuka; Kukojoa Baada ya Wiki ya Kwanza toka mtoto azaliwe Iwe unampa maziwa ya chupa au unanyonyesha, Unapaswa kuona angalau mtoto anakojoa mara sita hadi nane kila siku,lakini mtoto wako anaweza kukojoa hata hadi mara 10 au zaidi kulingana na kiwango cha maziwa anachopata.

Onana na Wataalam wa afya endapo;

- Mtoto anakojoa sizaidi ya mara sita kila siku baada ya siku ya tano toka azaliwe.

- Mtoto anakojoa kiasi kidogo sana cha mkojo mweusi sana, wa manjano, uliokolea, na unaonuka baada ya siku ya nne.

- Mtoto ana usingizi usio wa kawaida na ni vigumu kuamka.

- Mdomo wa mtoto pamoja na Lips zake ni kavu sana

- Mtoto kupumua kwa shida

- Mtoto kutokunyonya

- Kuona damu kwenye Mkojo wa Mtoto mchanga, Ukiona damu yoyote kwenye mkojo wa mtoto wako halafu mtoto analia au anaonyesha dalili za kukojoa kwa maumivu, wasiliana na daktari wa mtoto wako mara moja.

- Mtoto kutokukojoa kabsa, Kama Mtoto mchanga hakojoi mkojo mwingi anapaswa kukojoa angalau mara mbili kwenye siku chache za kwanza unapotengeneza kolostramu.

Lakini, mtoto wako anapofikisha umri wa siku sita, anapaswa kukojoa mara sita kwa siku. Ikiwa mtoto wako hakojoi mkojo wa kutosha au hana mkojo kabisa, Wasiliana na daktari mara moja.

AU KWA USHAURI ZAIDI,ELIMU AU TIBA JUU YA TATIZO LOLOTE TUWASILIANE KWA NAMBA +255758286584.

 TATIZO LA MTOTO KUZALIWA BILA SEHEMU YA HAJA KUBWA,CHANZO,DALILI NA TIBA

Tatizo hili huweza kutokea kwa baadhi ya watoto,na tafiti zinaonyesha kwamba,tatizo hili hutokea kwa watoto wa jinsia ya kiume zaidi kuliko ya kike,

Na mara nyingi likitokea kwa watoto wa kike huwa,Rectum,bladder pamoja na uke hutengeneza tundu moja ambalo kwa kitaalam hujulikana kama cloaca.

CHANZO CHA TATIZO LA MTOTO KUZALIWA BILA SEHEMU YA HAJA KUBWA

• Tatizo hili hutokea mtoto akiwa tumboni hasa ujauzito ukiwa na wiki tano mpaka saba, na chanzo halisi cha tatizo hili bado hakijulikani,

Na mara nyingi watoto ambao huzaliwa na tatizo hili wanakuwa na shida nyingine kwenye rectum.

DALILI ZA TATIZO LA MTOTO KUZALIWA BILA SEHEMU YA HAJA KUBWA

Kwa asilimia kubwa dalili za tatizo hili huanza kuonekana mara tu baada ya mtoto kuzaliwa, na dalili hizo ni kama vile;

- Mtoto kutokuwa na tundu la haja kubwa(no anal opening)

- Tundu la haja kubwa kuwepo sehemu ambayo sio sahihi,mfano karibu kabsa na ukeni n.k

- Mtoto kutojisaidia haja kubwa kuanzia masaa 24 mpaka 48 toka azaliwe

- Haja kubwa kutokea sehemu ambayo sio sahihi mfano kwenye uke,urethra,chini ya uume,kwenye scrotum n.k

- Tumbo la mtoto kuvimba

- Na asilimia kubwa ya watoto wenye tatizo hili la kukosa sehemu ya haja kubwa huwa na matatizo mengine kama vile;

• Kuwepo kwa tundu kati ya Rectum pamoja na via vyao vya uzazi au njia ya mkojo

• Defects kwenye njia ya mkojo pamoja na Figo

• Shida kwenye uti wa mgongo

• Shida kwenye mikono na miguu

• Shida ya tracheal au windpipe

• Shida kwenye esophageal

• Tatizo la Down syndrome(chromosomal condition),tatizo ambalo huweza kuhusisha hatua za ukuaji wa mtoto kuchelewa kama vile: cognitive delay, intellectual disability, a characteristic facial appearance, pamoja na misuli kuwa dhaifu sana.

• Ugonjwa wa Hirschsprung, ambao huhusisha kukosekana kwa Nerve cells kwenye utumbo mkubwa

• Tatizo la duodenal atresia,ambapo huhusisha defects kwenye sehemu ya kwanza ya Small bowel.

• Matatizo ya moyo(congenital heart defects) N.k.

TATIZO LA MTOTO KUZALIWA BILA SEHEMU YA HAJA KUBWA HUGUNDULIKAJE?

Tatizo hili kwa asilimia kubwa hugundulika mara tu baada ya mtoto kuzaliwa,

- Kuanza kuonekana kwa dalili zote ambazo nimeeleza hapo juu, pamoja na;

- kufanya physical examination(kumkagua mtoto baada ya kuzaliwa)

- Pia vipimo vingine huweza kufanyika ili kujua ukubwa wa tatizo pamoja na madhara yake, kama vile;

• Kufanya X-ray ya tumboni huweza kusaidia pia kujua ukubwa wa tatizo hili

• X-ray ya uti wa mgongo kuangalia defects zozote kwenye uti wa mgongo

• Kipimo cha echocardiogram kuangalia shida yoyote kwenye moyo

• Kipimo cha MRI Kuangalia shida yoyote kwenye esophageal,uwepo wa tundu kwenye trachea n.k

MATIBABU YA TATIZO LA MTOTO KUZALIWA BILA SEHEMU YA HAJA KUBWA

Tatizo hili huhitaji matibabu ya haraka kwa mtoto, na asilimia kubwa ya watoto hufanyiwa upasuaji wa kurekebisha sehemu hii.

- Pia huduma ya temporary colostomy inaweza kumsaidia mtoto kukuwa kuwa kabla ya upasuaji,

Pia utaelekezwa jinsi ya kumfanyia mtoto wako huduma ya Anal dilation, ili kusaidia tundu la haja kubwa kutokuwa dogo zaidi,ambapo utafanya zoezi hili kwa miezi kadhaa.

Dalili za mtoto kulawitiwa,ukatili wa kijinsia kwa watoto

Fahamu kuhusu Dalili za mtoto kulawitiwa kupitia makala hii,ukatili wa kijinsia kwa watoto.

Ukatili wa kijinsia kwa watoto ikiwemo Mtoto kulawitiwa ni moja ya swala kubwa kwenye Jamii kwa hivi sasa, Na ni jukumu la kila mmoja kuhakikisha tunakomesha kabsa vitendo hivi kwa watoto wetu.

Dalili za mtoto kulawitiwa

Hizi hapa ni baadhi ya Dalili za mtoto kulawitiwa, kwa msaada wa Shirika la Sema Tanzania, 

Dalili za mtoto kulawitiwa huweza kutofautiana kulingana na umri na tabia za mtoto,

Mtoto aliyefanyiwa ukatili wa kingono anaweza kuwa na dalili kama hizi;

• kujitenga na wenzake,
• kuwa mpweke,
• na ghafla hubadilika kuwa muoga sana isivyo kawaida yake.
• Baadhi ya watoto waliofanyiwa ukatili wa kingono hujaribu kadiri ya uwezo wao kuzuia watu kuona sehemu zao za siri, kama bado wanaogeshwa. Yaani mtoto atakataa usimnawishe/kumgusa sehemu za siri,
• au ataonekana kuumia pale unapojaribu kumnawisha na huenda akakataa kuogeshwa kabisa.
•    Mara nyingi, mtoto aliyefanyiwa ukatili hushtuka ama kufedheheka kila akimuona mtu aliyemfanyia ukatili hata kama alikua amemzoea sana.
• Dalili nyingine ni kuogopa giza,
• kushtuka usingizini,
• mara nyingine anakuwa na jina jipya la sehemu za siri.
• Pia kukojoa kitandani kama alikuwa hakojoi na wengine hunyonya kidole.
• Kwa watoto wakubwa zaidi, huweza kujaribu kujinyonga,
• kukimbia nyumbani,
• kupata msongo wa mawazo na mengine mengi.

Silaha kubwa dhidi ya ukatili kwa mtoto ni ukaribu na mzazi/mlezi. Kama anaweza kuongea, zungumza nae; mdadisi kwa maswali ili kujua kama ametendewa chochote bila wewe kujua.

Mtoto akiwa huru/karibu na wewe atakueleza kila kitu kinachomtatiza kwa kuwa wewe ni zaidi ya mzazi na ni rafiki yake,

Fahamu kuwa watu wanaowakatili watoto ni wajanja sana na wanajua kuwa wanachokifanya sio sahihi na hivyo huwatishia watoto kuwa wakisema watawaua au kuwadhuru wapendwa wao,

Wengine pia huwafanya watoto wajisikie kuwa wao ndio wamefanya kosa.

Soma zaidi hapa kuhusu Dalili za mtoto kulawitiwa

Hizi ndio dalili 10 za mwanzo ambazo mtoto anayenyanyaswa kingono huwa anazionesha mara nyingi.

1. Mtoto anapata shida wakati wa kukaa au kutembea. (Dalili hizi ni kuanzia watoto wa miaka Miwili hadi 10)

2. Mtoto anaogopa kupita kiasi baadhi ya watu, mahali au vitu. (Hii ni kuanzia mwaka mmoja hadi mitano)

3. Mtoto anapenda kujishika sehemu za siri mara kwa mara na hali hii humtokea hadi usiku akiwa amelala.

4. Mtoto anakaa chooni muda mrefu au kuhitaji kujisaidia mara kwa mara. (Hii huwatokea watoto wenye umri kuanzia mwaka 1-5)

5. Usiku anapatwa na marue marue au anaweweseka usiku. (miaka 1-5)

6. Mtoto anakataa/kusumbua kula na muda mwingine kutapika bila ugonjwa. (Miaka 0-5)

7. Mtoto analia sana. (Miaka 0-3 )

8. Mtoto anaona aibu na kujitenga. (umri wote 0-17)

9. Mtoto anashindwa kuzuia haja kubwa. (Umri kati ya miaka 4-7)

10. Mtoto anakuwa mkimya isivyo kawaida (Umri wa balehe).

11. Dalili zingine ni kama vile;

• Mtoto kushuka kielimu gafla. (Miaka 6-17)
• Mtoto kuwa na kiburi, maamuzi ya kukinzana na maagizo. (Umri wa balehe)
• Mimba (Miaka 11-17)
• Majaribio ya kujiua. (Miaka 8- 17)
• mtoto kukimbia nyumbani mara kwa mara (Miaka 8-17)
• Mtoto kukataa kushiriki shughuli za nyumbani, za shule, za kiroho. (7-17) n.k

Credits: Sema Tanzania&Bongo5

Hitimisho

Ni muhimu sana kufahamu kuhusu Dalili za mtoto kulawitiwa, Kisha kujenga tabia ya kuwachunguza watoto mara kwa mara, ili ukiona dalili zozote za mtoto kulawitiwa au kufanyiwa vitendo vyovyote vya ukatili wa kijinsia uchukue hatua mapema.

Ukatili wa kijinsia kwa watoto ikiwemo Mtoto kulawitiwa ni moja ya swala kubwa kwenye Jamii kwa hivi sasa, Na ni jukumu la kila mmoja kuhakikisha tunakomesha kabsa vitendo hivi kwa watoto wetu.

Silaha kubwa dhidi ya ukatili kwa mtoto ikiwemo mtoto kulawitiwa ni ukaribu na mzazi/mlezi. Kama anaweza kuongea, zungumza nae; mdadisi kwa maswali ili kujua kama ametendewa chochote bila wewe kujua.

 CHANZO CHA GESI TUMBONI KWA MTOTO ANAYENYONYA

fahamu baadhi ya sababu ambazo huweza kusababisha tatizo la Gesi tumboni kwa mtoto wako anayenyonya, je wajua tatizo la gesi tumboni huweza kusababisha mtoto kulia lia kila mara? soma makala hii kufahamu vyanzo mbali mbali vya tatizo hili la gesi tumboni kwa mtoto wako anayenyonya.

1.Mtoto kunyonya wakati chuchu ya mama anayenyonyesha haijafunika vizuri mdomo wa mtoto, hali hii hupelekea mtoto kunyonya maziwa pamoja na hewa wakati wa unyonyeshaji,

Mama anayenyonyesha hushauriwa kuhakikisha chuchu imefunika mdomo wa mtoto vizuri hasa ile sehemu nyeusi ya ziwa, ili kuhakikisha mtoto hanyonyi hewa wakati wa unyonyeshaji

2. Maziwa ya mama kutoka kwa kasi sana, maziwa ya mama yanapotoka kwa kasi sana husababisha mtoto kunyonya harakaharaka na kupelekea mtoto kumeza hewa nyingi,

Unashauriwa kukamua kidogo ziwa ili kupunguza kasi ya utokaji wa maziwa kabla ya kumnyonyesha mtoto wako

3. Mtoto kupaliwa sana,ambapo kwa asilimia kubwa hutokana na mtoto kutokupakatwa vizuri wakati wa unyonyeshaji pamoja na maziwa kutoka kwa kasi sana,Hali hii huweza kupelekea tatizo la gesi kujaa tumboni kwa mtoto

4. Mtoto mwenyewe kunyonya kwa harakaharaka,hii huweza kutokea wakati mtoto akiwa na njaa sana au maziwa kutoka kwa kasi na mtoto kushindwa kuyamudu

5. Umri wa mtoto,watoto wachanga hawana uwezo wa kumudu hewa inayoingia kwenye mfumo wa chakula,hivyo kadri mtoto anavyokuwa mdogo ndivo uwezekano wa kusumbuliwa na tatizo la Gesi tumboni huongezeka,

Unashauriwa kumbeulisha mtoto mara kwa mara na usisubiri tu mpaka amalize kunyonya kama wakina mama wengi walivyozoea

6. Aina ya maziwa anayopewa mtoto,Kwa watoto wanaotumia maziwa mbadala ya watoto wachanga,wanaweza kusumbuliwa sana na tatizo la gesi tumboni sababu ya aina ya maziwa wanayopewa pamoja na utumiaji wa chupa za chuchu kwa watoto,Credit:@via JJbreastfeedingstore.

KUMBUKA; Maziwa ya mama ni bora zaidi kuliko maziwa ya aina yoyote ile kwa mtoto wako,hivo kama kuna uwezekano wa mtoto kupata maziwa ya mama pekee,hakikisha anapata kwa kipindi chote cha angalau miaka miwili(2).

KWA USHAURI ZAIDI,ELIMU AU TIBA JUU YA TATIZO LOLOTE LILE TUWASILIANE KWA NAMBA +255758286584.